Kadim Anlatılardan Romana Tevarüs Eden Bir Kadın Kahraman: Züleyha

Authors : Selim Ümütlü

Pages : 145-165

View : 26 | Download : 15

Publication Date : 2019-10-26

Article Type : Other

Abstract :Reddedilen kadın motifi, tarih boyunca birçok kültürün anlatılarında farklı bağlamlarda yer almıştır. İnsanlığın ortak muhayyilesinde yer alan bu motif, evrensel bir hüviyete sahip olması hasebiyle kutsal kitaplara da konu olmuştur. Tevrat'ta şehvet düşkünü bir kadın olarak anılan,  Kur'an'da ise suçunu itiraf ettiği hâlde akıbetinden söz edilmeyen Potifar'ın/Aziz'in karısı, namıdiğer Züleyha, müfessirlerin ve anlatıcıların elinde etkin bir âşık kimliği kazanmıştır. Züleyha'nın aşkı, yüzyıllar boyunca mesnevi şairlerinin rağbet ettiği bir konu olmuş, 2000 sonrası Türk edebiyatında ise bu aşk yeni bir boyut kazanarak edebî anlatılardaki varlığını korumuştur. Benzerlerine farklı kültürlerin kadim anlatılarında rastlansa da çok yönlü ve tövbekar bir kadın olarak Züleyha, İslam coğrafyasında ortaya çıkan bir kahramandır. Bu makalede çeşitli kültürlere ait Antik Çağ anlatılarında yer alan reddedilen kadın motifi incelenecek, ardından Potifar'ın/Aziz'in karısının dinî literatürdeki yeri tahlil edilecek, sonrasında mesnevilerden günümüz romanına uzanan süreçte Züleyha'nın edebî anlatılarda yaşadığı dönüşüm incelenecektir. 
Keywords : Züleyha, kutsal kitaplar, Yûsuf Kıssası, roman