Edirne Üç Şerefeli Camii’nin Sıva Üzerine Kalemişi Süslemeleri

Authors : Zekiye Uysal

Pages : 247-283

Doi:10.31454/usb.723541

View : 31 | Download : 9

Publication Date : 2020-05-04

Article Type : Research

Abstract :1437- 1447 yılları arasında Sultan II. Murat tarafından inşa ettirilmiştir. Cami’nin mimarı hakkında kesin bilgiler yoktur. Kitabelerde usta adı görülmemektedir. Bununla birlikte çeşitli yayınlarda mimar Muslihiddin ismi geçmektedir. Üç Şerefeli Cami, enine dikdörtgen harimde ikisi serbest altı ayağa oturan büyük merkezi kubbesi, bunun iki yanında ikişer küçük kubbe, anıtsal revaklı, şadırvanlı avlusu ve dört minaresiyle Osmanlı mimarisinde bir dönüm noktasıdır. Yapıda kalemişi bezemeler yoğun olmakla birlikte çini, renkli taş işçiliği ve mermer işçiliği de dikkati çeker. Bu çalışmada yapıdaki kalemişi süslemeler değerlendirilmiştir. Yapının kalemişi süslemeleri avlu revaklarının kubbelerinde, son cemaat yeri kubbelerinde ve harimdeki kubbelerde, kubbeye geçiş elemanlarının üzerinde yoğun bir biçimde uygulanmıştır. Ayrıca harimin kıble duvarında mihrap çevresinde ve altıgen baldakenin kemerleri üzerinde kalemişi süslemeler görülmektedir. Edirne Üç Şerefeli Cami’nin kalemişi süslemelerinin bir kısmı devrinin ana kompozisyonunu korumaktadır. Geçirdiği onarımlardan dolayı aralara barok, rokoko tarzı süslemeler karışmıştır. Üç Şerefeli Cami, Edirne’ye büyük zarar veren 1752 depreminde hasar görmüştür. Bu sırada minarelerin belli bir seviyeye kadar yıkıldığı, bazı kubbelerin çöktüğü bilinmektedir. Yapı ilk olarak 1763 yılında onarım geçirmiştir. Daha sonra 1893- 1895 yılların da da onarım görmüştür. Cumhuriyet döneminde ise 1930-1960’lı yıllardaki onarımların ardından 1991 yılında tekrar onarıma alınmış ve onarım çalışmaları 2019 yılında tamamlanmıştır. Bu çalışmalar sırasında barok süsleme büyük oranda kaldırılıp alttaki motif ve kompozisyonun üzerinden geçilerek yenilenmiştir. Aynı zamanda renklerin üzerinden de geçildiği için motifler yüzeyden kabarık bir hale gelmiştir.
Keywords : Edirne, Osmanlı dönemi, Üç Şerefeli Camii, Kalemişi süsleme