İLK OSMANLI SOSYALİSTLERİNDEN DR. REFİK NEVZAT VE SİYASİ FAALİYETLERİ

Authors : Akif Çarkçi

Pages : 227-244

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2022-10-25

Article Type : Research

Abstract :Meşrutiyet Döneminde Osmanlıcılık, Türkçülük ve İslâmcılıkla birlikte var olan akımlardan biri de Sosyalizmdir. Özellikle İştirakçi Hilmi’nin liderliğinde siyasallaşan ve İştirak Dergisi etrafından fikirlerini yaymaya çalışan akımın Osmanlı’daki adı "İştirakiyyun” olarak bilinmektedir. İştirakçi Hilmi liderliğinde başlatılan hareket daha sonra Osmanlı Sosyalist Fırkası olarak örgütlenmiş ancak diğer Meşrutiyet dönemi akımları olan İslâmcılık, Türkçülük ve Osmanlıcılık kadar etkili olamamış, yeteri kadar ilgi görmemiştir. İştirakçi Hilmi yanında Osmanlı’nın son döneminde kendisini sosyalist çizgide konumlandıran hatta kendisini "ilk Osmanlı sosyalisti” olarak tanımlayan önemli bir diğer isim ise Dr. Refik Nevzat’tır. Beşeriyet isimli yayın organı ile sosyalist düşünceye hizmet eden Dr. Refik Nevzat Paris’te Osmanlı Sosyalist Fırkasının bir şubesini de açmıştır. 1900’lü yılların başlarında Türkiye Sosyalist Fırkasının faaliyetlerine katılan Dr. Refik Nevzat, 1919’da bu partinin İstanbul adayı olmuş, ancak ciddi bir siyasi başarı yakalayamamıştır. Bu çalışmada Osmanlı’da sosyalist akımın ortaya çıkışıyla birlikte Dr. Refik Nevzat’ın sosyalist akıma katkıları ve yürüttüğü faaliyetler konu edilmiş, ilk Osmanlı sosyalistlerinden Dr. Refik Nevzat’ın fikri ve siyasi biyografisi incelenmiştir.
Keywords : Sosyalizm, Osmanlı’da Sosyalizm, Dr. Refik Nevzat, Beşeriyet