BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA FRANSIZ BASININDAKİ GÖRSEL MALZEME VE ANLATIMLARDA TÜRKLER VE TÜRK DİRENİŞİ

Authors : Evrim Turan Kiliç

Pages : 117-139

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2022-10-25

Article Type : Research

Abstract :Sanayi Devriminin ve Fransız İhtilalinin ardından var olan devletler yapısal değişiklikler geçirmiş, imparatorluklar devri kapanmış ve yeni ulus devletler doğmuştur. Osmanlı Devleti, topraklarındaki farklı unsurların ayaklanmaları nedeniyle dikkatini zorunlu olarak dünyada yaşanan değişimlere çevirmiştir. Batı’dakine benzer politikalar ve çeşitli yeniliklerle toprak kayıplarını önlemeye çalışırken diğer yandan Türklük bilinci gelişmeye başlamış olan halkı ulus haline getirmeye ve varlığını korumaya çalışmıştır. XIX. yüzyıl sonlarına gelindiğinde Rusya, İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya gibi Avrupa devletleri kendi çıkarları doğrultusunda Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü korumasını isterken, artık bu toprakları kendi aralarında paylaşmak istemişlerdir. 1914 yılında toprak ve sömürge kaygılarıyla egemenlik yarışına giren Batılı güçler, etkisi yıllar sürecek olan büyük bir savaş başlatmıştır. Bu devletlerle bağdaşmaya çalışan Osmanlı Devleti İttifak grubunun içinde savaşmak durumunda kalmış, bu süreçte Fransız basını Türkiye ve Türklerle ilgili haberlere geniş yer vermiştir. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesi üzerine Fransız basınındaki görsel malzeme ve anlatımlarda görülen tepkinin savaşın son yıllarında nasıl bir değişim gösterdiği incelenmeye çalışılmıştır. Fransız basınında yaptığımız çalışmadaki gazetelerden ülkenin en yüksek tirajlı gazeteleri olan ve "Beş Büyükler” olarak tanımlanan Le Petit Parisien, Le Petit Journal, Le Matin, L’Echo de Paris ve Le Journal gazeteleri tarafsız yayın yapmaya gayret etmiştir. Bu gazetelerin yanında bir bakıma hükümetin yayın organı olarak değerlendirilebilen ve diplomatik yayınlar yapan Le Temps gazetesine de yer verilmiştir. Ayrıca muhafazakâr sayılabilen bir başka yüksek tirajlı gazete Le Figaro ve daha düşük tirajlı bir burjuvazi gazetesi olarak yayın yapan Journal des Debats’ın haberlerine de yer verilmiştir. Fransız Katoliklerinin yayın organı La Croix, komünist partisinin yayın organı ise L’Humanité, gazeteleri de Türklerle ilgili haberlerde başvurduğumuz kaynaklardan olmuştur. Çalışmanın amacı farklı bakış açılarıyla yayın yapan gazetelerde, savaşın başlangıcında ve son dönemlerinde Osmanlı Devleti ve Türklerle ilgili algıyı, yazılı ve görsel kaynaklarla ortaya koymaktır. Savaştan önce Osmanlı Devleti’nin Fransa ile ilişkileri ve sayesinde Fransız basınında Türklerle ilgili olumsuz ifadeler yer almasa da savaşın son yıllarında daha çok ordunun kötü durumuna dikkat çekilmiştir. Görsel malzeme ve anlatımlarda yer alan karikatürler ise Fransız basınının mizah penceresinden Osmanlı Devleti’nin savaştaki durumunu göstermektedir.
Keywords : I. Dünya Savaşı, Fransa, Osmanlı Devleti, Türkler, Türk Kimliği