1960’LI YILLARDA İSLAMCILIĞIN ZİHİN HARİTASI: "MİLLİ OLANI" REVİZE ETME ÇABASI

Authors : Güven Gürkan Öztan

Pages : 397-433

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2021-07-07

Article Type : Research

Abstract :Türkiye’de İslamcılık, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinden itibaren farklı aşamalardan geçmiştir. Devleti kurtarma reçetelerinden biri olarak ortaya çıkan İslamcılık, tek parti döneminde siyasal alandan çekilmek durumunda kalmıştır. Demokrat Parti’nin iktidara gelmesini takip eden süreçte İslamcı aktörler kendilerini daha çok kültürel meseleler üzerinden ifade etmiş, politik etki kapasiteleri ise sınırlı kalmıştır. Buna karşın ideolojik kristalleşmenin yaşandığı 1960’lı yıllar İslamcılık için politik ve kültürel manada bir dönüm noktası olmuştur. Bu çalışma, 1960’ların İslamcı süreli yayınlarındaki temel sosyo-politik tartışmaları tematik olarak inceliyor. Dönemin İslamcılığının kendini sağ siyasi yelpazenin içinde tanımladığı ve bu yelpazenin içindeki ittifaklar silsilesine dayanmak kaydıyla "milli olanı” İslami motifleri önceleyerek yeniden inşa etmeyi hedeflediğini iddia ediyor. Öncelikle İslamcılığının sağ siyaset ile kurduğu ilişkinin seyrine odaklanılıyor. İkinci olarak uluslararası gelişmeler ışığında, İslamcılığın ümmet vurgusunun, ulusu aşan bir aidiyet formu olarak içselleştirilmesinden ziyade jeostratejik-pragmatik bir düzlemde öne çıktığı ileri sürülüyor. Bir diğer alt başlıkta, dönemin öne çıkan temalarından biri olan kalkınmanın İslamcı dergilerdeki yansımaları inceleniyor; "manevi kalkınma” temasının ortaya çıkış serüveninden söz ediliyor. Son olarak İslamcı yazarların solun kültürel hegemonya kurma çabasına cevap vermek için edebiyat ve sanat alanlarını kapsayacak şekilde geliştirdikleri önerileri irdeleniyor.
Keywords : İslamcılık, Manevi Kalkınma, Sağ Siyaset, Ümmetçilik, Kültürel Hegemonya