İZMİR’DE "ALMAN HASTANESİ VE ENFEKSİYON HASTALIKLARI ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ" KURMA ÇALIŞMALARI (1915-1918)

Authors : Ahmet Asker

Pages : 441-459

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2019-12-25

Article Type : Research

Abstract :Almanya’nın Osmanlı coğrafyasında sağlık alanındaki yatırımları, Alman kültür nüfuzunu Türkiye’de güçlendirme politikasının sonuçlarından biridir. Bu çerçevede BerlinBağdat demiryolu güzergahında bulunan kentler ile önemli liman kentlerinde hastane ve tıbbi araştırma enstitülerinin açılması gündeme gelmiştir. 19. Yüzyılın sonlarında askeri ve iktisadi yönde gelişmeye başlayan Türk-Alman ilişkileri, 20. Yüzyılın başlarından itibaren kültürel sahada da kendini göstermeye başlamıştır. I. Dünya Savaşı’nın başlaması bir yandan hastanelere duyulan ihtiyacı arttırmış, diğer yandan askeri harcamalar yüzünden diğer sahalara bütçe ayrılamamasına sebep olmuştur. Bu çerçevede, İzmir’de açılması planlanan Alman hastanesi ve enfeksiyon hastalıklarını araştırma enstitüsü, savaş sırasında bir an önce hayata geçirilmek istenip de bütçe darlığı yüzünden bir türlü açılamayan sağlık projelerinden biri olarak tarihe girmiştir. Dr. Rodenwaldt’ın öncülüğünde başlatılan hastane kurma girişimlerine Alman Büyükelçiliği ile dışişleri bakanlığı destek vermekle beraber, Alman hazine bakanlığının kaynak ayırmaması sonucunda proje askıya alınmıştır. Sonradan devreye giren Alman-Türk Cemiyeti, projeye bağış yoluyla destek sağlamaya çalışmış, ancak bu sefer de Türkiye’de, kapitülasyonları çağrıştıracak herhangi bir yatırıma karşı oldukça hassas davranan çevrelerin direnci ile karşılaşılmıştır. Nihayetinde projenin Aydın vilayetine bağlı yürütülmesi görüşü ağırlık kazanmış, ancak Almanya buna sıcak bakmamıştır. Bütün uğraşısına rağmen Dr. Rodenwaldt’ın kişisel çabaları sonuç vermemiş, karşılaşılan engeller sonucunda, İzmir’de bir Alman hastanesi ve enfeksiyon hastalıkları araştırma enstitüsü kurma çalışmaları sonuçsuz kalmıştır. Bu makalede, Alman arşiv belgeleri ışığında, savaş yıllarında İzmir’de kurulması planlanan Alman hastanesi için harcanan çabalar ve arka planda yaşanan olaylar ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : Almanya, Hastane, İzmir, Kültür, Osmanlı, Rodenwaldt