1940’LARIN TÜRKİYE’SİNDE AMERİKAN EMPERYALİZMİ VE ‘HAMİ ARAYIŞI’ ÂDETİ İLİŞKİSİ

Authors : Pınar Akarçay, Gökhan Ak

Pages : 265-293

View : 14 | Download : 5

Publication Date : 2018-10-19

Article Type : Research

Abstract :1940’lı yıllar, Türk siyasal ve düşünce yaşamında önemli etkileri olan bir dönemdir. Nitekim bu yıllar, II. Dünya Savaşı’nın dünyada yol açtığı etkin ekonomik-politik şartlar ve sonuçlar bağlamında, uluslararası arenada yeni emperyalist düzenlerin kurulmasına yol açmıştır. Yine bu yıllar, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin yöneticilerinin, bu düzenlerin dikte ettiği Batı (Amerikan) ve Doğu (Rus) emperyalizmleri arasına sıkışıp, milli siyasalara aykırı bir yön arayışına girdikleri bir dönem olmuştur. Bu çalışmanın ilk sorunsalı, söz konusu arayışın, modern Türkiye’ye Osmanlılardan miras kalmış tarihsel bir gelenek olan ‘hami’ arayışı âdetinin bir uzantısı olarak, devlet ricalinin ruhlarında tekrar canlandığıdır. İlk sorunsal kapsamında bu tarihi gelenek irdelenecektir. İkinci sorunsal ise, 1940’larda dünyaya yeni bir düzen dikte eden Amerikan emperyalizminin, Türkiye’nin yöneticilerinin siyasal tercihleri bağlamında, anılan yıllardaki ‘yön’ arayışı ile kesişen şartları ve etkileşimleridir. İkinci sorunsal kapsamında, 1940’larda Amerikan emperyalizminin ortaya çıkışı, yükselişi ve Anadolu topraklarına daveti irdelenecektir.
Keywords : Osmanlı İmparatorluğu, Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı-Türk Siyasî Hayatı, Tarihsel ‘Hami’ Arayışı Geleneği, Amerikan İmparatorluğu