OSMANLI ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA BERGAMA ZEUS SUNAĞI’NIN BERLİN’E GÖTÜRÜLÜŞÜ HAKKINDA BAZI DÜŞÜNCELER

Authors : Bayram Bayrakdar, Bülent Kucak, Irmak Karabulut, Izzet Ege, Murat Öcal

Pages : 43-67

View : 21 | Download : 12

Publication Date : 2017-09-08

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma Bergama Zeus Sunağı’nın 19. yüzyılın ikinci yarısında Türkiye’den Berlin’e nasıl götürüldüğünü bilimsel verilerle ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Aynı dönemde Batı Anadolu’daki antik kentlerden çıkartılan eserler, ciddi bir yasal prosedüre dayandırılmaksızın, kazıları yapan ülkelerin müzelerine taşınmıştır. Zeus Sunağı bu örneklerin başında gelmektedir. İzlenen arkeolojik ve sanat değeri olan eserlerin yurt dışına çıkarılmasının gerisinde, 19. Yüzyılda Avrupa’ya hakim olmaya başlayan siyasi ve ekonomik sömürgecilik ve yayılmacılık politikalarıyla birlikte, Avrupa uygarlığının temeli kabul edilen eski uygarlıklara ait eserlerin aranması, Anadolu coğrafyasının söz konusu antik kentler ve tarihi eserler yönünden oldukça zengin olması gibi etkenler belirleyici ana sebep olarak değerlendirilmelidir. 19. yüzyılda özellikle Batı Avrupalı devletlerin vatandaşı olan araştırmacılar ve arkeologlara Türkiye’de çalışma izni verildi. Çalışma izni alanlar arasında, antik eser toplayanlar ve amatör arkeologlar, ülkelerinin resmi kişi ve kurumlarının da desteği ile Osmanlı Türkiye’sinde buldukları tarihsel ve/veya arkeolojik eserleri kendi ülkelerine götürüyorlardı. Bu eylem resmi yöntemlerle yapıldığı gibi kimi zaman resmi olmayan yollarla da gerçekleştirilmekteydi. Bergama Zeus Sunağı’nın Bergama’dan Berlin’e götürülüşü bu konuya en uygun örneklerdendir.
Keywords : Zeus Sunağı, Osmanlı İmparatorluğu, Bergamon harabelerinin nakli, Carl Human, Alexander Konze, Osman Hamdi Bey, Meclisi Vükela Mazbataları, Tarihi eser kaçakçılığı