ARAP BAHARI SÜRECİNDE ORTADOĞU’DA GÜVENLİK VE DIŞ POLİTİKA: SUUDİ ARABİSTAN ÖRNEĞİ

Authors : Necmettin Acar

Pages : 139-171

Doi:10.20493/birtop.477316

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2018-12-30

Article Type : Research

Abstract :Dış politikasını büyük oranda yumuşak güç unsurlarına dayandıran, bölgesel güçlerle askeri karşıtlıklardan kaçınan, çatışan taraflar arasında arabuluculuğa öncelik veren, bölgesel bir güç tarafından tehdide maruz kaldığında tehdidin kaynağını yatıştırmayı tercih eden, rejim güvenliği ve toprak bütünlüğünü ABD’nin güvenlik garantilerine dayandıran S. Arabistan’ın Arap Baharı sürecinde bu geleneksel dış politikasından radikal bir şekilde ayrıldığı gözlemlenmiştir. Irak işgali ve Arap Baharı sürecinin Irak, Suriye ve Mısır gibi güçleri zayıflatması ile oluşan güç boşluğunu doldurmak için iddialı bir dış politika takip eden S. Arabistan bu süreçte Bahreyn ve Yemen’e doğrudan müdahale etmiş, devrimci dalgayı tersine çevirmek için MENA bölgesinde diplomatik ve ekonomik gücünü kullanmış, güvenlik yapılanmasında çeşitliliğe giderek ABD dışındaki ülkelerden silah alımları yapmış, Arap Ordusu ve Arap-İslam NATO’su kurma girişimleriyle bölgesel liderlik rolüne soyunmuştur. S. Arabistan açısından tehdit teşkil eden üç önemli gelişme; kaya gazı devrimi ile bölge kaynaklarına bağımlılıktan kurtulan, güvenlik ve dış politikasının odağını Ortadoğu’dan Pasifik bölgesine kaydıran ABD ile ilişkilerin bozulması, bölgede oluşan güç boşluğunu İran’ın doldurma girişimleri, Katar, Türkiye ve İhvan yönetimindeki Mısır’ın ittifakıyla şekillenecek Sünni eksenin S. Arabistan’ı bölge politikalarından marjinalleştirme ihtimalidir. Fırsatlar ise; Suudi ulusal gücünün nispi olarak artışı ve bu artışa dayanarak bölgedeki güç boşluklarını doldurma imkânlarının oluşmasıdır. S. Arabistan’ı yöneten İbn Suud ailesinin üç temel güvenlik ve dış politika önceliği bulunmaktadır; rejim güvenliği, toprak bütünlüğü ve bölgesel güvenlik. Suudi dış ve güvenlik politikası bu üç temel önceliğe göre biçimlenmektedir. Arap Baharının bölge genelinde yarattığı tehditleri bertaraf etmek, fırsatlardan istifade edebilmek için ülkenin dış ve güvenlik politikası yeniden formüle edilmiştir.
Keywords : Rejim güvenliği, S. Arabistan dış politikası, Arap Baharı