Gazalî Düşüncesinde Nominalizm ve Eşyanın Hakikatı Sorunu

Authors : Ismail Hanoğlu

Pages : 85-98

View : 21 | Download : 14

Publication Date : 2013-06-12

Article Type : Other

Abstract :Kavram problemi, ortaçağ düşüncesinde yoğun biçimde tartışıldı. Gazalî, ünlü kitabıTehafütü'l-Felasife'de (Filozofların Tutarsızlığı), bu problemi, metafiziksel konularda İslamfilozofl arı Farabi ve İbn Sina'nın epistemolojik çıkarımlarını eleştirmek için müzakereeder. Gazalî'ye göre, filozofl arın ileri sürdükleri kavramlar, zihin tarafından üretilmiştir. Bu kavramların gerçek dünyada her hangi bir gerçekliği yoktur. Bu kanaatten hareket edenGazalî, epistemolojik kesinliğin akıl ile elde edilemeyeceğini önerir. Gazalî düşüncesinde,aklın yerine, huzuri bilgi (Tanrı'dan gelen manevi bilgi) gerçekliği elde etmek için alternatif yol olur. İbn Rüşd, ünlü kitabı Tehafütü't-Tehafüt (Tutarsızlığın Tutarsızlığı)'de Gazalî'nin bu eleştirilerine cevap verir. İbn Rüşd'e göre, zihindeki kavramlar, özellikle,zorunluluk, imkan ve yokluk gibi apriori kavramlar, zihnin ürünleri değildir. Bu kavramlarzihnin ürünleri olsaydı, doğru ile kurgu arasında her hangi bir ayrım yapamazdık. Öyle görünüyor ki, Gazalî, bu eleştiri ile kavram felsefesinde nominalizme varır.
Keywords : Kavram, Zihin, Doğruluk, Kurgu, Huzuri bilgi, Epistemoloji, Nominalizm, Kesinlik