Kurumsal Yönetim Olgunluk Düzeyini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Şirketler Üzerine Bir Araştırma

Authors : Ekrem Arikan, Feyzullah Yetgin

Pages : 36-54

View : 47 | Download : 32

Publication Date : 2023-11-01

Article Type : Research

Abstract :Yönetim teorilerinden kurumsal yönetim, işletmeler için önemli başlıklardandır. Özellikle payları borsada işlem gören, binlerce/milyonlarca yatırımcısı ve paydaşı bulunan ve/veya uluslararası faaliyet gösteren şirketlerde, kurumsal yönetim ilkelerine uyum hassas konulardandır. Günümüzde işletmelerin ekonomik faaliyetleri ve bulundukları ekosistemle sosyal etkileşimi, ulusal ve küresel ölçekte dinamik hale gelmiştir. Kurumsal yönetimin temel ilkeleri "şeffaflık”, "sorumluluk”, "hesap verebilirlik”, "adillik” ve bunlara dair yükümlülükler şirketler için büyük önem taşımaktadır. Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleriyle, payları Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler kurumsal yönetim ilkelerinden önemli kısmına uymakla yüküm-lüdür. Uymaya zorunlu olmadıkları maddelere ilişkin ise 2018 yılı itibariyle, Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından işletilen Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda "uy ya da açıkla” bakışı ile raporlama yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu çalışmada, halka açık şirketlerin halka arz yılları ve kurumsal yönetim uyum raporları esas alınarak, kurumsal yönetime ilişkin "Pay Sahipleri”, "Kamuyu Aydınlatma”, "Menfaat Sahipleri”, "Yönetim Kurulu” bölümleri bazında Kurumsal Yönetim Olgunluk Düzeyi gelişimleri ve Kurumsal Yönetim Olgunluk Endeksi, çalışmada geliştirilen metodoloji ile incelenmiştir. Çalışmada, ayrıca şirketlerin borsada işlem görme süresinin Kurumsal Yönetim Olgunluk Düzeyine etkisi Tukey HSD analizi kullanılarak genel olarak ve bölümler itibariyle araştırılmıştır. Bu konuda da yapılan ilk çalışma olarak sonraki akademik çalışmalara yön vereceği düşünülmektedir. Çalışma sonucunda, i) Yeni işlem görmeye başlayan şirket sayısının yüksek olduğu 2021 yılı dışında, Borsa şirketlerinin Kurumsal Yönetim Olgunluk Endeksi değerlerinin artış eğiliminde olduğu, ii) Sınai şirketlerin olgunluk düzeyinin borsa ortalamasının üstünde gerçekleştiği, iii) Kamuyu aydınlatmaya ilişkin ilkeler açısından borsa şirketlerinin olgunluk düzeyi daha yüksek iken, yönetim kuruluna ilişkin ilkeler açısından en düşük olduğu, iv) Şirketlerin borsada işlem görme süresine bağlı olarak, Kurumsal Yönetim Olgunluk Düzeyinde gelişim olduğu, özellikle kamuyu aydınlatma ve şeffaflık ile pay sahiplerine ilişkin ilkelere uyum düzeyinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Kurumsal yönetim, şeffaflık, sorumluluk, hesap verebilirlik, adillik, kamuyu aydınlatma, pay sahipleri, menfaat sahipleri, yönetim kurulu, KAP, Kamuyu Aydınlatma Platformu, Merkezi Kayıt Kuruluşu, MKK, Borsa İstanbul, Kurumsal Yönetim Olgunluk Düzeyi, Kurumsal Yönetim O