Geochemical differences between bed and terrace sediments of the Harşit Stream (NE Turkey): Implications for mixed source rocks, weathering and mass transfer

Authors : Çiğdem Saydam Eker

Pages : 1-29

Doi:10.17824/yerbilimleri.684511

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2020-04-27

Article Type : Research

Abstract :Harşit Çayı kanal ve taraça sedimentleri arasında küçük jeokimyasal farklılıklar vardır. Bu farklılıklar kaynak kaya bileşiminden ziyade kimyasal ayrışma ve iklimsel farklılıklardan dolayı meydana gelmiş olabilir. Kanal sedimentleri, taraçaya göre daha düşük SiO 2 , Al 2 O 3 , Fe 2 O 3 , K 2 O, TiO 2 ve MnO, fakat daha yüksek MgO, CaO ve Na 2 O ortalama konsantrasyonuna sahiptir. Kanal ve taraça sedimentlerinin nadir toprak element dağılımları (NTE), Eu/Eu*, (Gd/Yb)N, La/Th ve (La/Yb)N oranları, bu sedimentlerin sırasıyla %3 granodiyorit + %50 gabro + %47 felsik tüf ve %5 granodiyorit + %37 gabro + %58 felsik tüften türediğini göstermektedir. CIA, PIA, WIP değerleri ve ICV, Rb/Sr oranları kanal sedimentlerinin düşük seviyede, taraça sedimentlerinin ise düşük – orta seviyede kimyasal ayrışmaya uğradığını göstermektedir. C-değerleri ve Sr/Cu oranlarının dağılımı, kanal sedimentleri için kurak – yarı kurak, taraça sedimentleri için kurak – yarı nemli iklim şartlarının hâkim olduğunu göstermektedir. Karışık kaynak kayaçların ayrışması sırasında, kanal ve taraça sedimentlerinde en çok kayba uğrayan elementin Na, en az kayba uğrayan elementin ise P olduğu tespit edilmiştir. Kanal sedimentlerinin ortalama Si, Al, Na, K ve Mn elementleri taraçaya göre daha fazla, Fe, Mg, Ca ve P elementleri ise daha az kayba uğramıştır. 
Keywords : KD Türkiye, dere sedimanı, karışık kaynak, ayrışma, paleoiklim, kütle transferi