Kayaçlarda Farklı Ölçüm Teknikleri ile Belirlenen Boyuna Dalga Hızlarının Değerlendirilmesi

Authors : Hakan Ersoy, Murat Karahan, Ali Erden Babacan, Muhammed Oğuz Sünnetçi

Pages : 129-140

View : 12 | Download : 4

Publication Date : 2017-08-01

Article Type : Research

Abstract :Jeoteknik uygulamalarda yaygın bir şekilde kullanılan ultrasonik hız deneylerinde direkt, yarı direkt ve indirekt ölçüm teknikleri ile boyuna dalga hızları ölçülmekte, bu veriler yardımıyla kayaçların mekanik ve elastik özellikleri tahmin edilmektedir. Uygulamada genellikle enerjinin en fazla iletildiği yöntem olan direkt ölçüm tekniği tercih edilmektedir. Bazı durumlarda direkt ölçüm tekniği için uygun örnek ve yüzeyler bulunamadığından yarı-direkt ve indirekt ölçüm tekniğinin kullanılması gerekmektedir. Bu çalışmada direkt ölçüm tekniğiyle elde edilen boyuna dalga hızları, yarı-direkt ve indirekt ölçüm teknikleriyle elde edilen boyuna dalga hızları ile karşılaştırılmıştır. Çalışmada üç farklı kökende 34 farklı örnek üzerinde yapılan 311 direkt, 439 yarı direkt ve 339 indirekt ölçüm tekniğiyle ölçülen 1089 adet boyuna dalga hızı değerleri kullanılmıştır. Ölçülen boyuna dalga hızları arasında istatistiksel ilişkiler incelenmiş, ölçüm teknikleri arasında regresyon denklemleri üretilmiştir. Üretilen denklemlerin korelasyon katsayıları oldukça yüksek olup (direkt ile yarı-direkt arasında=0.95, direkt ile indirekt arasında=0.91, yarı-direkt ile indirekt arasında =0.82)eşitlikler arasında doğrusal bir ilişkinin mevcut olduğu tespit edilmiştir. Üretilen eşitlikler arazi ve laboratuarda gerçekleştirilen 130 adet deney sonucu kullanılarak test edilmiş, ölçülen ve hesaplanan ultrasonik hızlar arasında %2’den daha küçük ve kabul edilebilir ölçüde fark olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Direkt ölçüm, indirekt ölçüm, ultrasonik hız, yarı-direkt ölçüm