Cevher ve Skarn Minerallerinde Yapılan Bir Konfokal Raman Spektroskopisi Çalışması: Dumluca Demir Yatağı (Divriği, Sivas, Türkiye)

Authors : Ceyda Öztürk

Pages : 203-216

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2017-01-20

Article Type : Research

Abstract :Dumluca demir yatağı, Güneş Ofiyoliti’ne ait serpantinitler ile, serpantinitleri kesen mafik ve felsik intrüzif kayalardan oluşan Dumluca Plütonu arasındaki dokanakta yer almaktadır. Yatakta gözlenen ana cevher minerali manyetittir. Yapılan sistematik örnekleme sonucu, intrüzyona yaklaşıldıkça, cevher mikroskobisi ve Konfokal Raman Spektroskopisi verilerine bağlı olarak mineral parajenezinde belirgin farklılıklar saptanmıştır. Yatağın dokanağa uzak kısımlarında serpantinite bağlı kromit ve manyetit oluşumları gözlenirken, dokanağa yaklaştıkça kromitin yok olduğu, buna karşın manyetitin baskın cevher minerali olarak gözlendiği belirlenmiştir. Özellikle dokanaktan alınan cevher örneklerinde yapılan cevher mikroskobisi çalışmalarında manyetit, hematit, pirit, kalkopirit, götit, markazit ve pirotin mineralleri saptanmıştır. Ana cevher minerali olarak gözlenen manyetitler, kenar ve çatlakları boyunca yer yer martitleşmiştir. Bazı manyetitler içerisinde özşekilsiz pirit taneleri gözlenmiştir. Boşluk ve çatlaklarda daha genç oluşumlu piritler izlenmiş olup bunlar da yer yer markazite dönüşmüştür. Kalkopiritler özşekilsiz olup kısmen götit ve kovelline dönüşmüştür. Markazitler, piritlerin dönüşüm ürünleri olarak piritlerin kenarlarında gözlenmektedir. Cevher içeren örneklerde yapılan Konfokal Raman Spektroskopi çalışmalarına göre, Dumluca demir yatağında cevher minerali olarak manyetit (668 cm -1 ), hematit (1309 cm -1 , 406 cm -1 , 606 cm -1 ), götit (411 cm -1 , 535 cm -1 ) ve pirit (378 cm -1 , 342 cm -1 , 983 cm -1 ) mineralleri yer almaktadır. Cevher ile birlikte skarn zonlarına özgü diyopsit (682.24 cm -1 , 1033.68 cm -1 ), aktinolit (671 cm -1 , 1062 cm -1 ) ve biyotit-flogopit (678 cm -1 , 572 cm -1 ) mineral parajenezi saptanmıştır. Skarn mineral parajenezinde yer alan diyopsit minerallerinin tremolit ve biyotit (±flogopit) minerallerine dönüştükleri, ayrıca serpantinitlerin ise genel olarak krizotil (387 cm -1 , 690 cm- -1 ) minerallerinden oluştuğu ve serpantinleşme sürecine karbonatlaşma sürecinin eşlik ettiği saptanmıştır. Özellikle intrüzyona yakın kesimlerde manyetit-hematit ve götit dönüşümleri, Konfokal Raman Spektroskopisi kullanılarak belirgin bir biçimde saptanmıştır.
Keywords : Dumluca demir yatağı, Dumluca Plütonu, Güneş Ofiyoliti, Konfokal Raman Spektroskopisi, manyetit