Bor Minerallerinin Duraylı İzotop Jeokimyası: Bigadiç (Balıkesir) Borat Yatağından Bir Örnek

Authors : Yeşim Yücel Öztürk, Selin Ay, Cahit Helvaci

Pages : 141-168

Doi:10.17824/huyuamd.39133

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2014-02-01

Article Type : Other

Abstract :Batı Anadolu’da bulunan Bigadiç borat yatakları Neojen yaşlı playa göl tortullarından yapılı KD-GB uzanımlı bir havza içinde iki farklı zonda yer almaktadır. Bu yataklardan alınan bor minerallerinin jeokimyasal ve duraylı izotop analizleri gerçekleştirilmiştir.Bigadiç Borat yatağından alınan kolemanit örneklerinin oksijen ve hidrojen izotop analizleri ve bu minerallerle ile birarada bulunan kalsit, klorit, montmorillonit gibi minerallere ait sabitler kullanılarak, bor minerallerini oluşturan akışkanın oksijen ve hidrojen izotop değerleri hesaplanmıştır. Bigadiç borat yatağından alınan kolemanit örneklerinin oksijen ve hidrojen izotop değerleri sırasıyla, 26.9 - 39.9‰ ile -50 - -81‰ aralıklarında ölçülmüştür. Bor yataklarının oluşum sıcaklıkları göz önüne alınarak 60, 40 ve 25 0C tahmini sıcaklıklarda bor mineralleri ile dengedeki akışkanın oksijen ve hidrojen izotop bileşimi hesaplanmıştır. Akışkanın hesaplanan oksijen ve hidrojen izotop değerleri 600C tahmini oluşum sıcaklığında sırasıyla 6.78 - 22.51‰ ile -6.66 - -23.66‰, 40 0C tahmini oluşum sıcaklığında sırasıyla 8.72 - 30.9‰ ile -13.27 - 3.73‰ ve 250C tahmini oluşum sıcaklığında sırasıyla 0.3 - 13.3‰ ile -19 - 12‰ değer aralıklarında bulunmuştur. Bor mineralleri ve bunlardan hesaplanan dengedeki akışkanın oksijen ve hidrojen izotop değerleri, doğal oksijen ve hidrojen izotop rezervuarları ve Türkiye’de bulunan önemli evaporit yataklarında gözlenen jips ve anhidrit minerallerine ait oksijen izotop değerleri ile karşılaştırılmıştır. Buna göre elde edilen oksijen ve hidrojen izotop değerleri sırasıyla andezit, riyolit ve gölsel evaporitlerin oksijen izotop değerleri ile meteorik su katkılı olduğu düşünülen formasyon sularına ait değerlere yakın olduğu saptanmıştır. Aynı zamanda Bigadiç bor minerallerine ait oksijen izotop değerleri Türkiye’de bulunan önemli evaporit yataklarında gözlenen jips ve anhidrit minerallerine ait oksijen izotop değerleri ile büyük benzerlik sunmaktadır
Keywords : Bigadiç borat yatakları, bor minerali, oksijen-hidrojen duraylı izotop jeokimyası