Kayanın Jeomekanik Özelliklerinin Metro Tünellerinde Kullanılan Tünel Açma Makinelerinin Performansına Etkisi

Authors : Ali Yüksel, Nuh Bilgin

Pages : 141-168

Doi:10.17824/huyuamd.78237

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2014-02-01

Article Type : Other

Abstract :Kadıköy Kartal Metro Projesi’nin Kozyatağı ile Kadıköy arasındaki güzergah kesiminde çift tüp şeklinde hat tünelleri, istasyon ve makas yapıları bulunmaktadır. Bu projede, istasyon ve makas tünelleri, değişken kesitlerde olmaları nedeniyle konvansiyonel kazı yöntemi olan Yeni Avusturya Tünelcilik Yöntemi (NATM) ile açılmıştır. Toplam 12.3 km uzunluğundaki hat tünelleri ise hem açık biçim hem de kapalı-basınçlı biçimde çalışabilen özelliklere sahip TBM makineleri ile açılmıştır. Jeolojik araştırmalar sırasında proje güzergahının Kadıköy ile Kozyatağı arasında kalan kesiminde 107 adet sondaj yapılmıştır. Bu sondajlardan alınan kaya örnekleri üzerinde tünellerdeki kaya ortamın tanımlanmasına yönelik olarak indeks, dayanım ve kaya kütle parametreleri belirlenmiştir. Tünel açma makinelerinin (TBM) kullanılmaya başlamasından bu yana çeşitli araştırmacılar tarafından kazı performansı ve kaya kütlesinin jeomekanik parametreleri arasındaki ilişkiler konusunda çok sayıda araştırma yapılmıştır. Bu çalışmada; Kadıköy Kartal Metrosu örneğinde, TBM kullanılarak yapılan tünel açma çalışmalarında kaydedilen kazı parametreleri ile yine güzergahın bu bölümünde açılmış sondajlardan elde edilen kaya dayanım parametreleri arasındaki istatistiksel ilişkiler araştırılarak değerlendirilmiştir. Çalışmada, kayanın jeomekanik parametreleri ile kazı performansı arasında bir, iki ve üç değişkenli regresyon analizleri yapılmış ve, istatistiksel açıdan anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bulunan ilişkiler yardımıyla benzer kaya koşulları içerisindeki TBM kazılarında jeomekanik büyüklükler kullanılarak kazı performansı önceden belli bir yaklaşıklıkla belirlenebilecektir. Benzeri uygulamalardan gelecek verilerin bir veri bankasında toplanması ve değerlendirilmesiyle, yapılacak kestirimlerin hassasiyetinin artacağı muhakkaktır
Keywords : EPB, kaya dayanım parametreleri, metro, TBM, tünel, kazı performansı