Pınarbaşı Granitoidi (Gediz-Kütahya) Mo-Cu, Pb-Zn ve Sb±Ag Cevherleşmeleri: Polimetalik Cevherleşmelere Orta-Batı Anadolu'dan Bir Örnek

Authors : Okan Delibaş, Oktay Parlak, Fatih Pekdemir, Cüneyt Baran

Pages : 141-168

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2012-03-01

Article Type : Other

Abstract :Orta-Batı Ege Bölgesinde Eğrigöz, Koyunoba ve Baklan granitoidleri ile birlikte Menderes masifinin kuzeydoğu kenarında yüzeylenen Pınarbaşı granitoidi başlıca granit, porfirik monzonit ve kuvars-monzodiyoritlerden oluşmaktadır. Farklı mineralojik ve dokusal özelliklere sahip bu magmatik birimlerin birbirlerini keser ilişkiler sunması, Pınarbaşı granitoidinin bölgeye çok fazlı getirimlerle yerleştiğini göstermektedir. Pınarbaşı granitoidini kuzeybatıda kireçtaşları, güneybatıda ise ofiyolitik melanj birimleri sınırlandırmakta ve tüm bu birimler ise normal ve doğrultu atımlı fay sistemleri tarafından kesilmektedir. Çalışma bölgesinde Mo-Cu-Pb-Zn, Pb-Zn ve Sb±Ag olmak üzere üç farklı tipte cevherleşme saptanmıştır. Mo-CuPb-Zn cevherleşmesi; granitodi kesen ağsal kuvars damarları ile KB, KD doğrultulu kırık hatlarına paralel gelişmiş kuvars damarları ve silisleşmiş zonlarla ilişkilidir. Cevherleşmenin ana mineralleri başlıca molibdenit, kalkopirit, pirit, sfalerit, galenit ve fahlerz grubu minerallerdir. Ana alterasyon tipleri ise serisitleşme, killeşme ve silisleşmedir. Pb-Zn cevherleşmesi, kireçtaşları içerisinde kırık hatları boyunca gelişen silisleşmiş zonlar ile ilişkilidir. Cevherleşmenin ana mineralleri galenit, sfalerit, anglezit ve serüsittir. Sb±Ag cevherleşmesi ise ofiyolitik melanj içerisinde jasperoid ve listvenitler ile ilişkili olarak gözlenmektedir.Dokanak ilişkileri, yan kayaç alterasyonları, cevherleşme tipleri, cevherleşmeye eşlik eden mineraller ile yan kayaçlarda gözlenen cevherleşmeler ve alterasyonlar, bölgede saptanan tüm bu cevherleşmelerin iki farklı evrede geliştiğini göstermektedir. Birinci evrede, granit içerisine porfirik monzonit sokulumu ile ağsal kuvars damalarlarına bağlı Cu-Mo-Pb-Zn cevherleşmesi ve bu cevherleşmeler ile ilintili serisitleşme ve killeşme, ikinci evrede ise porfirik monzonitleri kesen kırık sistemlerine paralel kuvars damarlarına ve silisleşmelere bağlı Mo-Cu-Pb-Zn cevherleşmesi gelişmiştir. Mo içeren bu damarlar çevresinde ise daha önce gelişmiş alterasyon zonlarını maskeleyen ve başlıca profillit-, muskovit-, andaluzit-, alunit-, diaspor-, apatit-, florit ve kil grubu minerallerden oluşan alterasyon zarfları tanımlanmıştır. Ayrıca, ikinci evre cevherleşmelerinin; bölgede kireçtaşları içerisinde Pb-Zn, jasperoidler içerisinde ise Sb±Ag cevherleşmelerinin gelişiminde de önemli rol oynadığı düşünülmektedir
Keywords : Pınarbaşı granitoidi, Orta-Batı Anadolu, Mo-Cu-Pb-Zn cevherleşmesi, Sb±Ag±Au cevherleşmesi, Alterasyon tipleri