CİNSİYET FARKLARININ İNŞASINDA VE BU FARKLARIN AŞILMASINDA CİNSİYET İFADESİNİN ROLÜ

Authors : Meral Gezici-yalçin, Veysi Tanriverdi

Pages : 82-114

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2020-06-10

Article Type : Research

Abstract :Bu yazının amacı, cinsiyet ifadesi kavramını ele almak, bunun yanı sıra cinsiyet farklarının inşasında ve bu farkların aşılmasında cinsiyet ifadesinin rolünü tartışmaktır. Cinsiyet ifadesi, bireyin kendini cinsiyet vasıtasıyla dışavurma biçimidir. Bu dışavurum, giyim ve konuşma tarzı, saç kesimi, mimik ve jestler gibi cinsiyetlendirilmiş bedenlerin edimleri vasıtasıyla gerçekleşir. Alanyazında oldukça sınırlı bir şekilde ele alınmış olan cinsiyet ifadesi kavramını tartıştığımız bu yazıda, öncelikle tarihsel belirlenimli cinsiyet edimi anlayışı özetlenmiş, daha sonra, bu kuramsal çerçeve ışığında cinsiyet şeması, cinsiyet kategorileri ve cinsiyet rolleri gibi sosyal psikoloji kuramları gözden geçirilmiş ve bunların cinsiyet ifadesiyle ilişkisi üzerinde durulmuştur. Sonraki bölümde, önyargılar, ayrımcılık ve olumsuz tutumlar sebebiyle belirli bir cinsiyetle uyumsuz olacak şekilde cinsiyeti dışavurmanın zorluğundan bahsedilmiş, ancak her şeye rağmen, cinsiyet ifadesinin çeşitlenmesinin iki cinsiyetli kategorilemeyi çeldireceği ve böylelikle cinsiyet kalıpyargılarını aşmaya katkıda bulunacağı savı ortaya atılmıştır. Bununla tutarlı bir şekilde, davranışsal nöroendokrinoloji ve sinirbilim araştırma bulgularının iki cinsiyetli sistemi desteklemediğinden bahsedilmiştir. Son olarak, cinsiyet ifadesinin Türkiye’deki zamansal ve mekânsal izi sürülerek politik etmenlerin önemi vurgulanmıştır. Gelecekte yapılacak araştırmalarda, cinsiyet ifadesinin hem cinsiyetten hem de cinsiyetle ilgili diğer değişkenlerden (cinsiyet kimliği, cinsiyet rolleri, vb.) ayrı bir şekilde incelenmesi önerilmiştir. Bu öneri doğrultusunda, gelecek çalışmalar için yol gösterici olabileceği düşünülen bazı sorulara yer verilmiştir.
Keywords : Cinsiyet İfadesi, Cinsiyet Edimi, Cinsiyet Farkları, Cinsiyet Kategorlieri, Sosyal Psikoloji