Vehb b. Münebbih Rivâyeti Bağlamında ‘On Emir’

Authors : Erhan Turan

Pages : 61-81

Doi:10.56361/usul.1453486

View : 67 | Download : 54

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research

Abstract :İslami ilimlerin temel kaynaklarından olan Sünnet, hadislerin davranışa dönüşmesi olarak tanımlanabilir. Bu anlamda Hz. Muhammed’e s.a.v. ait olduğu ifade edilen sözlerle birlikte sahâbe ve tâbiûn sözleri de davranış oluşturması bakımından önem kazanarak temel eserlerde yer almıştır. Maktû‘ olarak adlandırılan, nadir de olsa muhtevasının önceki vahiy kaynaklı dini geleneklere ait kitaplardaki bilgilere benzerliği sebebiyle tenkit edilen tâbiûn sözlerinden bazıları, İslam âlimlerince ilgili eserlerde yer verilerek bilgi kaynağı olmuştur. Bu bağlamda bazı âlimler tarafından aktardığı rivâyetlerle tenkit edilen Vehb b. Münebbih, nakilleriyle önem arz etmiş ve ayrı bir araştırma konusu yapılmıştır. Aynı şekilde oryantalistler de O’nu özel ilgi alanı olarak araştırma konusu ederek, Tevrat ve İncil esaslı anlatımlara benzer nakillerinin fazlalığıyla tenkitlerinde odak noktası yapmışlardır. Bu bağlamda Vehb b. Münebbih’e izafe edilerek tenkide konu edilen, Yahudilik ve Hıristiyanlıkta önemli bir yere sahip ‘On Emir’ rivayeti örnek gösterilebilir. İlgili rivayet, on emre dair maddelerle birlikte Tevrat, İncil ve Kur’ân’da kastedilen anlamlarıyla incelenerek kıyas edilmiştir. Yapılan kıyas sonrasında elde edeceğimiz bilgi, tekst-kontekst bağlamında ayrı bir değer taşımaktadır. Bu kıyas, ehli-i kitapla ilgili nakledilen bilginin doğruluğu noktasında ve interdisipliner düşünceye katkı sağlaması bakımından da önem kazanmaktadır.
Keywords : Hadis, İslâmî İlimler, Vehb b. Münebbih, Nakil, On Emir