Endülüs Emevi Devleti’nde Birinci Büyük Fitne Döneminin (el-Fitnetü’l-Kübra) Başlıca Sebepleri

Authors : Nurşen Altundağ, Osman Aydinli

Pages : 286-311

View : 9 | Download : 5

Publication Date : 2020-10-31

Article Type : Research

Abstract :İspanya 92/711 senesinde başlayan fetihler sayesinde Müslüman hâkimiyeti altına girmiş, 139/756 senesinde Endülüs Emevi Devleti kurulmuştur. I. Abdurrahman ile temelleri atılan ve II. Abdurrahman ile düğün günlerini yaşayan Endülüs’te, devletin kuruluşu üzerinden henüz bir asır bile geçmemişken III. (IX.) yüzyıl boyunca bir dizi iç karışıklık ve ayaklanmanın olduğu bir dönem başlamıştır. Kaynaklarda "Fitne Dönemi” olarak isimlendirilen bu dönem Emir Muhammed’in iktidara gelmesinden (238/852) III. Abdurrahman’a kadar (300/912) yaklaşık 60 sene sürmüştür. İlk önce Tuleytula’da başlayan ayaklanmalar, başkent Kurtuba dışında tüm bölgelere yayılarak devletin siyasi otoritesini sarsacak seviyeye ulaşmıştır. Emevi idaresi, kuruluşundan yüz sene sonra karşılaştığı bu kriz döneminde devlete vergi ödemeyi reddederek bağımsızlık iddiası taşıyan birden fazla grupla baş etmek zorunda kalmıştır. Bu durum devletin ekonomik ve askeri gücünü yıpratırken, toplumun farklı unsurlarının kaynaşmasını geciktirmiş ve iç karışıklıkları fırsat bilen Hristiyan güçlerin Emeviler’e karşı saldırıya geçmesine zemin hazırlamıştır. Bu çalışmanın amacı, devleti neredeyse dağılmanın eşiğine getiren birinci büyük fitne döneminin ortaya çıkmasına yol açan sebepleri siyasi, toplumsal, ekonomik ve coğrafi açılardan inceleyerek ortaya koymaktır.
Keywords : Endülüs, Endülüs Emevi Devleti, Fitne Dönemi, İsyan, Ömer İbn Hafsun