ORTAÇAĞDA SEYAHAT-MİSYONERLİK İLİŞKİSİ: SAİNT-QUENTİNLİ DOMİNİKEN KEŞİŞ FRER SİMON’UN SEYAHAT RAPORUNUN SELÇUKLU, TATAR/MOĞOL VE MİSYONERLİK TARİHİ BAKIMINDAN ÖNEMİ

Authors : Kemal Taşcı

Pages : 135-215

View : 4 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research

Abstract :Moğolların Orta Asya, Orta Doğu, Yakın Doğu ve Uzak Doğu hâkimiyetlerinin İslam dünyasında oluşturduğu yıkım, Hıristiyan dünyası tarafından beklenmeyen bir ittifak imkânı olarak değerlendirilmiştir. Papalık, Haçlı Seferleri ile İslam alemine hâkim olma teşebbüsleri başarısız olduğu için hiç beklenmedik bir zamanda Orta Asya’dan başlayarak İslam aleminin büyük bir kısmını etkisi altına alan Moğolları tanıdı. Moğolların çok kısa bir sürede Orta Asya, Yakın Doğu ve Uzak Doğu’ya hâkim olmaları Hıristiyan dünyasının ve Papalık’ın dikkatini çekmişlerdir. Haçlı Seferlerinin Selçuklular ile Selçuklu geleneğine sahip Atabeylikler ile Eyyübiler sayesinde başarısızlığı uğratılması Papalık’ın Hıristiyan olmamasına rağmen Müslümanlardan nefret eden ve İslam alemini âdeta yok eden Moğolları tanıma ve onları Hıristiyanlaştırarak askeri güçleri sayesinde bütün dünyaya hâkim olma hevesine kapılmalarına sebep oldu. Bu nedenle Papalık Moğolları Hıristiyanlaştırmak ve Papalık’ın dini otoritesini tanımak için Doğu’da hem misyoner kiliseleri faaliyete geçirdiler hem de bazı papazlar doğrudan Papalar tarafından Moğol Hanlarına onları elçiler gönderdiler. Özellikle XIII. asrın ikinci yarısında yoğunlaşan bu misyoner gezileri Moğol Hanlarının Hıristiyanlaşmalarına ve Hıristiyanlara karşı olumlu bir tutum içine girmelerine sebep oldu. Özellikle 1258 yılında Hülagu Han’ın Sünni İslam dünyasının merkezi olan Bağdat’taki Abbasi Hilafeti’ni yıkması, Papalık ile Moğollar arasındaki münasebetlerin daha sıklaşmasına neden oldu. Bu yazıda Papalık tarafından 1245 yılında Azerbaycan’daki Moğol valisi Baycu Noyan’a gönderilen Dominiken tarikatına mensup Saint-Quentinli Frer Simon’un Seyahat raporun metin tahlili yapılarak eserin Selçuklu, Moğol ve Misyonerlik tarihi bakımından değeri ortaya konulmaya çalışılmıştır
Keywords : Moğollar, Papalık, Hristiyanlık, Dominiken