BİR OSMANLI KENTİNDE MAHREMİYETİN SINIRLARINI ARAMAK: ANKARA’DA MAHALLE, SOKAK VE EVLER ÜZERİNDEN BİR MAHREMİYET OKUMASI

Authors : M. Bedreddin Şimşek

Pages : 199-225

Doi:10.20427/turkiyat.1282582

View : 115 | Download : 160

Publication Date : 2023-12-07

Article Type : Research

Abstract :Bu makale, Ankara kentindeki üç mekânı incelemektedir: mahalle, sokak ve ev. Bu mekânlarda kent sakinlerinin mahremiyet algısını tartışmak için Lale Devri’ne ait şer‘iyye sicillerinden yararlanılmıştır. Mahallenin bir parçası olan sokak ve evlerin kendine ait sınırları olup her birinin mahremiyet anlayışının farklı olduğu gözlemlenmiştir. Buna göre mahalleler, mahremiyetin ilk katmanını oluşturmakta ve mahremiyetin sınırlarını ihlal eden kişilerin mahalleden uzaklaştırılmasına yönelik ortak bir karar alınmasına neden olmaktadır. Mahalle ile ev arasında bir bağlantı görevi gören sokaklar, orta katmanı oluşturur ve mahallelere kıyasla daha katı bir mahremiyet anlayışına sahiptir. Evler ise mahremiyetin çekirdeğini oluşturur ve mutlak bir mahremiyet anlayışıyla korunur. Bu yapıların etrafı, duvarlarla çevrilmiş ve her şeyden önce kadınların bulunduğu kısımlar, gözlerden uzak tutulmaya çalışılmıştır. Böylece makale, mahremiyetin mekânsal olarak mahalleden eve doğru kademeli bir şekilde daraldığını ortaya koymakta ve insanların farklı mekânlardaki mahremiyet ihlallerine verdikleri tepkilere ışık tutmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, Ankara’nın kent tarihine ve Osmanlı mahremiyet araştırmalarına katkıda bulunmaktır.
Keywords : Ankara, Mahalle, Sokak, Çıkmaz Sokak, Mahremiyet