SÖZDİZİMİ KURAMINDA KURUCULAR AÇISINDAN CÜMLE YAPISI

Authors : Duygu Özge Demir

Pages : 89-96

Doi:10.20427/turkiyat.1213037

View : 47 | Download : 36

Publication Date : 2023-07-07

Article Type : Research Article

Abstract :Cümle yapısı sözdizimi çalışmaları için temel ve genel nitelikli bir kavramdır. Ad, sıfat gibi sözcük kategorileri, özne, yüklem gibi cümlenin ögeleri, öbekler, bunların işlevleri, cümle türleri gibi pek çok konu ‘cümle yapısı’ kavramının içine girer. Parçalara ayrılabilen, farklı parçaları olan, parçaların belli bir düzen içerisinde birleştirildiği ve her bir parçanın belli bir işleve sahip olduğu her yapı ise ‘cümle yapısı incelemesi’nin bir konusudur. Sözdizimi kuramında bu parçalar, kurucu (constituent) olarak adlandırılır. Cümle içinde kurucuların her biri bir başka kurucunun içine yerleşiktir (embedded). Yani bir kurucu hiyerarşisi söz konusudur. Başka bir ifadeyle kurucuların başka kurucular içermesine hiyerarşik yapı denir. Hiyerarşik yapıda en büyük kurucu cümledir. Bu çalışma, sözdizimi kuramı doğrultusunda hiyerarşik kurucu yapısını incelemeyi hedeflemektedir. Konu, kurucuların kurulumu, kurucu testi ve kurucuların ağaç diyagramıyla gösterilmesi konularıyla sınırlandırılmıştır.
Keywords : kuruculuk, , kurucu, , cümle, , hiyerarşik yapı, , sözdizimi kuramı,