ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNDE SES SEMBOLİK UNSURLAR

Authors : Osman Akteker

Pages : 59-84

Doi:10.20427/turkiyat.1206496

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2023-05-16

Article Type : Research Article

Abstract :Ses sembolizmi hipotezi, ses ve anlam arasında sistematik bir ilişki olduğu varsayımına dayanmaktadır. Bu hipotez, Platon’un ses sembolizminin ilk eleştirel çalışması sayılan Kratylos adlı eserinden bu yana felsefe, dil bilimi ve psikoloji başta olmak üzere birçok disipline konu olmuştur. Ses sembolizmi hipotezi, konvansiyonalizm ve natüralizm akımlarının başlıca uğraşı olmuştur. Sözcüğün biçimiyle anlamı arasında bir bağlantı olduğunu iddia eden görüşe natüralizm; sözcükleri uzlaşımsal kabul edip ses-anlam korelasyonunu reddeden görüşe ise konvansiyonalizm denir. Ses sembolizminin tarihi, bu iki karşıt görüşün çetin mücadelesine sahne olmuştur. Bu çalışma, artsüremli bir bakış açısıyla Eski Anadolu Türkçesindeki ses sembolik unsurları saptamayı amaçlamaktadır. Artsüremli çalışmalar, biçim-anlam korelasyonunun tarihi süreçteki evrimine ışık tutması bakımından ses sembolizmi için önemlidir. Çalışma, ses sembolizminin tarihini ve tipolojisini ele aldıktan sonra ses sembolizmini bir sözcük türetme yöntemi olarak gören yeni bir yaklaşım önermektedir. Bu yeni yaklaşım; ses sembolizminin tipolojisini kavram sesleri, ses kümeleri, yansımalar ve ünlemler ile sınırlandırmaktadır. Çalışmanın inceleme bölümünde ise Eski Anadolu Türkçesindeki ses sembolik unsurlar, taranan eserlerden elde edilen verilerle örneklendirilmiştir. Anahtar kelimeler: Ses sembolizmi, Eski Anadolu Türkçesi, yansımalar, ünlemler, kavram sesleri.
Keywords : Ses sembolizmi, Eski Anadolu Türkçesi, yansımalar, ünlemler, kavram sesleri