KAZAK TÜRKÇESİNDE RUSÇADAN GERİ ÖDÜNÇLENEN KELİMELER

Authors : Gülmira Ospanova

Pages : 231-258

Doi:10.20427/turkiyat.1166038

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-27

Article Type : Research

Abstract :Tarih boyunca çeşitli Türk halkları ile Rus halkı arasındaki ilişkiler; siyasi, ticari, sosyal ve kültürel boyutlarda komşuluk içerisinde bazen de savaş şartlarında sürdürülmüştür. Dolayısıyla karşılıklı etkileşimin dil alanında da olması, doğal ve kaçınılmaz olmuştur. Türkçenin Rusçadan çok sayıda kelime aldığı gibi tersi bir gelişme de söz konusudur. Bu serüvende Türkçe, alıcı dil olmakla birlikte verici dil ve bazen de aracı dil görevlerini üstlenmiştir. Çalışmada, doğrudan Türkçeden veya yabancı kökenli olup Türkçe aracılığıyla Rusçaya geçen ve daha sonra Rusçadan geri ödünçlenen sözcükler üzerinde durulmuştur. Kazak Türkçesinde hâlihazırda kullanılan ve kullanımdan düşmüş, Rusçadan geri ödünçleme yoluyla gelen bazı sözcükler ele alınmış; bunların Rusçadaki anlamları, Kazak Türkçesindeki anlamları ile kullanım şekilleri incelenmiş; sözcüklerin köken bilgileri açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, genelde Rusça olarak bilinen sözcüklerin Türkçe kökenli oluşlarına dikkat çekmektir. Ayrıca bu çalışmayla Kazak Türkçesi ile Rusça arasındaki kelime alışverişinde Kazak Türkçesinin alıcı dil konumundayken geri ödünçlemede bulunarak hem dilsel ihtiyaçları karşıladığını hem de söz varlığını zenginleştirdiğini ortaya koymak ve bu konuda yapılacak kapsamlı çalışmalara temel hazırlamak da amaçlanmaktadır.
Keywords : Kazak Türkçesi, Rusça, geri ödünçleme, verici dil, alıcı dil, aracı dil., Kazakh language, Russian, reborrowing, donor language, recipient language, mediating language.