MEHMET ALİ PAŞA İSYANI’NDA GENERAL MURAVYOV’UN FAALİYETLERİ (1832-1833)

Authors : Mustafa Tanriverdi

Pages : 273-301

Doi:10.20427/turkiyat.1103647

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-15

Article Type : Research

Abstract :1831 yılında Mehmet Ali Paşa’nın merkezi otoriteye itirazı ve bir süre sonra oğlu İbrahim’in Anadolu sınırlarına girerek Osmanlı başkentine doğru gitme niyetinde olması, Rusya’yı ciddi şekilde endişelendirdi. Gerçekleştirdiği reformlarla güçlü bir ordu kuran ve Fransa’nın desteğini alan Mehmet Ali Paşa’nın Osmanlı hanedanının yerine geçme ihtimali, Rusya’nın Osmanlı aleyhine elde ettiği kazanımlarını kaybetme riski doğurabilirdi. Bu nedenle Çar, Osmanlı Sultan’ının tahtında kalmasını sağlamayı amaçladı. Bu amaca yönelik olarak Mehmet Ali Paşa’yla görüşmesi için General N. N. Muravyov’u görevlendirdi. İstanbul’a gelerek saray çevresiyle görüşmelerde bulunan ve buradan İskenderiye’ye giderek Mehmet Ali Paşa’yla görüşen Muravyov, isyanın sonlandırılması için çabaladı. Bu arada Türk bürokrasisi, askerî gelişmeler, II. Mahmud ve Mehmet Ali Paşa hakkında edindiği izlenimlerini ayrıntılı olarak kaleme aldı. Notlarından anlaşıldığı üzere, onun Osmanlı başkentine geliş amaçlarından birisi de askerî istihbarat toplamaktı. Başta Boğazlar olmak üzere Osmanlı bürokrasisine, ordusuna ve coğrafyasına yönelik stratejik bilgileri, yanında getirdiği kartografların da desteğiyle not etti. Bu çalışmada Muravyov’un notlarından hareketle Mısır Meselesi, Rusya’nın meseleye müdahil olma durumu ve Osmanlı bürokrasisinin tepkisi ele alındı. Rusya’nın Osmanlı’ya yardım eli uzatmasının esas amacının kendi endişelerinden kaynaklandığı bilgisi ve gelecekte askerî olarak avantajlı duruma geçmeye yönelik yaptığı planlar, dönemin en önemli tanıklarından Muravyov’un notları ışığında değerlendirilmeye çalışıldı.
Keywords : Muravyov, II. Mahmud, Mehmet Ali Paşa, Hüsrev Paşa, Mısır Meselesi.