Mareşal Fevzi Çakmak’ın Vefatının Türk Basınına Yansıması ve Radyoevi Hadisesi

Authors : Hacı Veli Gök

Pages : 125-154

Doi:10.20427/turkiyat.873389

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2021-12-10

Article Type : Research

Abstract :Millî Mücadelenin önemli isimleri arasında yer alan Mareşal Fevzi Çakmak, gerek Osmanlı Devleti gerekse Türkiye Cumhuriyeti döneminde ordu içerisinde çok önemli vazifeler ifa etmiştir. Uzun yıllar başarılı hizmetlerde bulunduktan sonra 12 Ocak 1944'te Genelkurmay Başkanı iken ordudan emekli olmuştur. 1946’da milletvekili seçilerek siyaset sahnesine atılan Mareşal, Demokrat Parti safında bağımsız aday olarak İstanbul Milletvekili sıfatıyla Meclise girmiştir. Daha sonra 1948’de Millet Partisi'nin Fahri Başkanlığını kabul ederek çalışmalarını burada sürdüren Çakmak, 10 Nisan 1950'de vefat etmiştir. Vefatının ardından cenaze merasiminde çıkan karışıklıklar sebebiyle resmi tören düzenlenememiştir. Bunun üzerine, Çakmak'ın tabutu top arabası yerine büyük bir kalabalık tarafından eller üzerinde taşınarak Eyüp Sultan Mezarlığında son yolculuğuna uğurlanmıştır. Mareşalin vefatından sonra ülke genelinde yas günü ilan edilmemiştir. Hükûmetin, Çakmak’ın vefatından sonraki sürece gereken önemi göstermediği ve radyoların müzik yayını başta olmak üzere normal yayın akışlarına devam ettikleri gibi iddialar nedeniyle çeşitli hadiseler meydana gelmiştir. Çalışmada başta Cumhuriyet Arşivi olmak üzere dönemin süreli yayınları taranarak sağlıklı bir sonuca ulaşılması hedeflenmiştir. Bunun yanında elde edilen bilgi ve belgeler telif ve tetkik eserlerle desteklenerek çalışmada bütünlük sağlanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda ağırlıklı olarak birinci el kaynaklardan elde edilen veriler Mareşal Fevzi Çakmak’ın vefatı ve radyoevi hadisesi ile ilgili ayrıntılı bilgi edinilmesini sağlamıştır. Ayrıca bu çalışma, dönem hükümetinin ve basınının Çakmak’ın vefatına, cenaze törenine ve törende çıkan hadiselere bakış açısının her yönü ile ortaya konulmasını sağlamıştır.
Keywords : Fevzi Çakmak, Mareşal, cenaze merasimi, Radyoevi, Genelkurmay Başkanlığı