İçtimaî ve İktisadî Yönleriyle İpsala Nahiyesi (XV. Yüzyılın İkinci Yarısı)

Authors : Cengiz Parlak

Pages : 155-183

Doi:10.20427/turkiyat.820702

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-10

Article Type : Research

Abstract :İpsala, eski çağlardan itibaren Meriç geçidini denetleyen yerleşim noktalarından biridir. Osmanlıların XIV. yüzyılın ikinci yarısının başlarında Rumeli’de ilk fethettiği yerlerden biri olan İpsala, XV-XVI. yüzyıllarda seferler esnasında Rumeli kuvvetlerinin toplanma bölgesi olarak da kullanılmıştır. XV. yüzyıldan itibaren nahiyenin idarî yapısının oluşumunu tamamladığı ve aynı yüzyılın ikinci yarısında ise yerel yönetim, güvenlik ve toplumsal açıdan geliştiği görülmektedir. 1450’li yıllardaki mahalle sayısını ve nüfus yapısını 1480’li yıllarda da koruyan nahiye merkezi, taşra iskân birimleriyle de etkileşime girip içtimaî ve iktisadî ağlar kurmuş ve bir hinterlant oluşturmuştur. Böylece merkezdeki ve taşradaki iktisadî faaliyetler, devletin vergi gelirleri elde etmesini sağlamıştır. Bu gelirlerin çoğunluğu, Osmanlı Devleti’nin askerî teşkilatının esasını oluşturan timar sistemine aktarılmıştır. Ayrıca vakıflar aracılığıyla da İpsala’da sosyal ve ekonomik bir hayat kurulmuştur. Çalışmamızda İpsala nahiyesinin XV. yüzyılın ikinci yarısındaki bu gelişimini ayrıntılarıyla, XVI. yüzyılın başlarındaki durumunu ise kısmen açıklamaya çalışacağız.
Keywords : İpsala, Meriç, Rumeli, Yörükler, Paşa Livası, timar, vakıf, ihtida