GÖKTÜRK PRENSESİ VE ÇİN İMPARATORİÇESİ ASENA’NIN (AŞİNA/ASHİNA) KAYIP ALTINLARI

Authors : Nuraniye Hidayet Ekrem

Pages : 57-89

Doi:10.20427/turkiyat.772290

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2020-11-18

Article Type : Research

Abstract :Öz: Göktürk Prensesi ve Çin İmparatoriçesi Asena (Aşina, A-shih-na阿史那皇后) (551-582), Orta Asya Türk siyasi tarihindeki ikinci büyük Türk devleti ve Türk adıyla ortaya çıkan ilk devlet olan Göktürk Devleti’ni kuran Bumin Kağan’ın torunudur. Aynı zamanda Göktürk Devleti’nin üçüncü hakanı olmakla birlikte Orta Asya’daki Türk boylarının büyük çoğunluğunu egemenliği altında toplayan ve o tarihe kadar bu bölgeye hükmeden Avar Kağanlığını (Rouran柔然) yıkarak ortadan kaldıran, Kitanlar ve Kırgızları egemenliği altına alarak Çin’e Göktürk üstünlüğünü kabul ettirirken Göktürk Devleti’ni de devrinin en güçlü devletlerinden biri hâline getiren Mukan Kağan’ın üçüncü kızıdır. Prenses Asena, aynı zamanda Göktürk Devleti’nin kuruluşundan kısa bir süre sonra Çin’in kuzeyinde ortaya çıkan Kuzey Cou (Bei Zhou北周) Tabgaç Hanedanlığı (Tuo-ba/ Tou-pa/Toba/Tuba/Tuva/Tıva/ 托跋 /拓跋, MS 557-581) İmparatoru Yüven Yong’un (Yuwen Yong宇文邕, 543-578) da İmparatoriçe eşidir (北周武帝宇文邕). Prenses Asena, Çin kaynaklarında Kuzey Cou Hükümdarı Yüven Yong’un İmparatoriçe eşi (宇文邕的皇后), Cou İmparatoriçesi (周武德皇后), Vudı (Wude) İmparatoriçesi (武德皇后), Tianyuan Ana İmparatoriçe (天元皇太后) gibi unvan ve sıfatlarla anılmıştır. Bu çalışmada, Çin kaynakları ışığında Göktürk Prensesi Asena’nın 1993/4 yılında Şiao aile mezarlığında (Xiaoling 孝陵) bulunan ve daha sonra mezar hırsızları ve antika kaçakçıları tarafından çalınan kayıp altın objeleri ele alınmıştır. Anahtar kelimeler: Göktürk Prensesi Asena, Çin İmparatoriçesi Asena, Tabgaçlar, Kuzey Cou Hanedanlığı, Göktürk dönemi metal teknolojisi, Göktürk dönemi antik yaldız teknolojisi.
Keywords : Göktürk Prensesi Asena, Çin imparatoriçesi Asena, Tabgaçlar, Kuzey Cou Hanedanlığı, , Göktürk dönemi metal teknolojisi, Göktürk dönemi antik yaldız teknolojisi.