ORHUN YAZITLARINDA BİRLEŞİK ZARFFİİLLER

Authors : Serpil Ersöz

Pages : 231-246

Doi:10.20427/turkiyat.718322

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2020-11-18

Article Type : Research

Abstract :Öz: Cümlede fiilin zarf görevinde kullanılmasını sağlayan ekler, zarffiil ekleri olarak adlandırılır. Literatürde zarffiil terimi yerine ulaç, bağ-eylem, zarf-eylem, katmaçlık siygası gibi başkaca terimlerin de kullanıldığı görülür. Zarffiiller, Türkçede üzerinde en çok çalışılan konulardan biridir. Ancak, literatürde "birleşik zarffiil” konusu, nispeten daha yenidir. Gülsevin, Türkiye Türkçesinde Birleşik Zarffiiller makalesiyle şimdiye kadar bilinen ancak ayrıca bir terimle adlandırılmayan birleşik zarffiilleri özelleştirmiş ve dikkatlerin bu konu üzerine çekilmesini sağlamıştır. Makalenin yazıldığı 2000 yılından bu yana birleşik zarffiiller başlıklı çalışmaların yapılmaya başladığı görülmektedir. Özellikle çağdaş lehçeler alanında daha fazla, Türkçenin tarihî lehçeleri üzerindeki tespitlerin ise daha az olduğunu söylemek mümkündür. Ancak, modern lehçelerin dahi pek çoğunun henüz bu konuda detaylı irdelenmediği de açıktır. İşte bu makale, Eski Türkçe dönemindeki bir lehçe olan Orhun Türkçesi üzerine odaklanmaktadır. Bu dönemdeki incelemeyi daha detaylı yapabilmek için veri kaynağı oldukça daraltılmış ve yalnızca Kül Tigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk Yazıtlarından oluşan ve kısaca Orhun Yazıtları olarak adlandırılan metinler ile sınırlandırılmıştır. İnceleme yöntemi olarak ise Gülsevin’in adı anılan makalesi model alınmıştır. Sonuçta Orhun Yazıtlarındaki birleşik zarffiillerin tıpkı Türkiye Türkçesinde olduğu gibi ek+edat ve ek+ek kuruluşlarında olduğu tespit edilmiştir. Toplamda 12 tane birleşik zarffiil yapısı ortaya çıkarılmıştır. Anahtar kelimeler: Zarffiil, birleşik zarffiil, edat, Orhun Türkçesi, Orhun Yazıtları.
Keywords : Zarffiil, Birleşik Zarffiil, Edat, Orhun Türkçesi, Orhun Yazıtları