PETRO’NUN ALTIN DÜŞLERİ: İVAN DMİTRİEVİÇ BUHGOLTS’UN YARKEND KEŞİF SEFERİ (1714-1716)

Authors : Murat Özkan

Pages : 187-202

Doi:10.20427/turkiyat.593902

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2020-03-20

Article Type : Research

Abstract :Öz: XVIII. yüzyılda Çar I. Petro’nun Türkistan üzerine düzenlemiş olduğu seferlerin çıkış noktası, ülke ekonomisine katkı sağlayacak altının elde edilme arzusudur. Petro; Astrahan, Sibirya valiliklerinin ve Türkistan’dan gelen kişilerin verdiği bilgilere dayanarak bölgede altın yataklarının var olduğunu öğrendi. Yüzyılın başında Rusların devlet hazinelerini boşaltan savaşlara girmesi, bu bilgiyi önemsemesine ve ekonomisini düzeltmek amacıyla Türkistan’a çeşitli seferler düzenlemesine neden oldu. Bunlardan biri de Sibir Valisi Matvey Petroviç Gagarin’in telkinleriyle Yarkend bölgesindeki altın yataklarına ulaşmak için düzenlenen ve İvan Dmitrieviç Buhgolts’un komutanlığını yürüttüğü seferdir. Sefer, hedeflenen ekonomik sonuçlara ulaşamamasına rağmen hudutlara ve stratejik noktalara askerî üsler kuran Rusların Orenburg hattını ele geçirme amaçlarına uygun olarak Omsk Kalesi’ni inşa etmelerine yol açtığı için önemlidir. Çalışmada Yarkend’e düzenlenecek bu seferin nedenleri ele alınacak olup Rusların bölgeye ulaşmasından sonra Cungarlar tarafından yenilmesi ile seferin sonuçları da ayrıntılı bir şekilde değerlendirilecektir. Anahtar kelimeler: Çarlık Rusya, Sibirya, Türkistan, I. Petro, Yarkend, İvan Dmitrieviç Buhgolts, Matvey Petroviç Gagarin, Cungarlar.
Keywords : Çarlık Rusya, Sibirya, Türkistan, I. Petro, Yarkend, İvan Dmitrieviç Buhgolts, Matvey Petroviç Gagarin, Cungarlar.