SOVIET CEMENT EXPORT TO TURKEY IN THE EARLY REPUBLICAN PERIOD

Authors : Erdal Bilgiç

Pages : 39-58

Doi:10.20427/turkiyat.568549

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2020-03-20

Article Type : Research

Abstract :Öz: Bu makale Sovyetler Birliği’nin erken cumhuriyet döneminde Türkiye'deki çimento satışlarının organizasyonunu anlatmaktadır. Osmanlı ve Rus İmparatorlukları arasında dış ticarete konu olan mallar içinde yer alan çimentonun ithalatı Türkiye ve Sovyetler Birliği’ne miras kalmıştır. İmparatorluklar döneminde serbest ticaret esası üzerinden yürüyen dış ticaret, sonraki dönemde Sovyetler Birliği’nin dış ticareti devlet tekeline almasından dolayı Türkiye içerisinde Sovyetler Birliği’nin farklı kurumlarını oluşturmasıyla yeni devlet ticaret kurumlarının üzerinden yürütülerek devam etmiştir. Arcos, Russoturk ve Kafkaslar Üzerinden Ticaret Yapan Kurum, Sovyetler Birliği’nin Türkiye'ye çimento ithalatını gerçekleştiren önemli kurumlardandır. Sovyetlerin çimento satışlarının büyük bir çoğunluğu Arcos üzerinden gerçekleşirken, İstanbul üzerinden satış yapılan yerler arasında Mısır, Suriye, Filistin ve Yunanistan da olmuştur. Her ne kadar büyük karlar elde edilebilecek bir pazar gibi görünse de Türkiye'ye olan çimento ithalatında Sovyetler Birliği büyük zorluklarla karşılaşmış ve zarar etmiştir. 1920'lerin ikinci yarısından itibaren ise Türkiye kendi fabrikalarının üretimini korumak adına gümrük vergilerini yükseltmiştir. Ayrıca çimento ithalatı, Bakanlar Kurulu’nun iznine bağlanmıştır. Bu bağlamda sadece Sovyetler Birliği’nin kendi kurumlarının organizasyon eksikleri değil, Türkiye hükümetlerinin aldığı önlemler de iki ülke arasındaki çimento ticaretine etki etmiştir. Anahtar kelimeler: Sovyetler Birliği, Arcos, Russoturk, Sovyet Ticaret Temsilciliği, Türkiye.
Keywords : Sovyetler Birliği, Arcos, Russoturk, Sovyet Ticaret Temsilciliği, Türkiye