Cumhuriyetin İdeolojik Aygıtı: Diyarbakır’da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1934-1949)

Authors : Ebru Çoban

Pages : 163-191

Doi:10.20427/turkiyat.548565

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2019-12-28

Article Type : Research

Abstract :Toplumların tarihlerinde önemli gördükleri özel günleri bulunmaktadır. Yeni Türk Devleti’nin kurulduğu süreçte yaşanan mühim gelişmeler yeni kutlamaları da beraberinde getirmiştir. Ulus-devlet sembollerinden olan Cumhuriyet’in ilanının bayram olarak kutlanması, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin önemli bir dönemecini oluşturmaktadır. Bilhassa ideolojik aygıt olarak bayram olgusunun kullanılması Kemalist yönetimin toplumu millet kavramına yönelik bir hamlesi olarak değerlendirmek gerekiyor. İlk olarak Cumhuriyet’in ilan edilmesi üzerine başlayan süreç 1925 yılından itibaren resmi törenler halinde hem yurtta hem de dış temsilciliklerde düzenlenmeye başlandı. Bu çalışmanın amacı; 1934 yılından 1949 yılına kadar Diyarbakır’da düzenlenen Cumhuriyet Bayramı kutlamalarının nasıl yapıldığı, kimlerin katıldığı ve bu bayramların Diyarbakır toplumu üzerindeki sosyo-kültürel etkisini tespit etmektir. Çalışmanın ana parametresi ülkenin her yanında olduğu gibi Diyarbakır’da coşkun törenlerle kutlanılan bayramların 1934-1949 yılları üzerine inşa edilmiştir. Bilhassa Diyarbakır özelinde inkılapların halka benimsetilmesi halk ile devlet arasında bütünleşmenin sağlanması için yapılan törenler Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği tarafından takip edilmiştir. Genel sekreterlik tarafından verilen talimatlar, köylere varıncaya kadar belli bir plan ve imkânlar dâhilinde yürütülmüştür. Çalışma hazırlanırken birincil elden kaynak olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nde yer alan bayram yazışmalarından yararlanılmış, bunun yanında Diyarbakır’da yayınlanan yerel gazetelerden istifade edilmiştir. Anahtar kelimeler: Cumhuriyet Bayramı, Diyarbakır, Kutlama, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevi.
Keywords : Cumhuriyet Bayramı, Diyarbakır, Kutlama, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevi