1923 Mübadelesini Yeniden Hatırlamak: Niğde’de Lozan Mübadilleri

Authors : Bahadır Nurol

Pages : 57-79

Doi:10.20427/turkiyat.541263

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-28

Article Type : Research

Abstract :Türkiye’de mübadele konusuna eğilen çalışmalar, ağırlıklı olarak, Lozan Antlaşması’nın konuya dair hükümleri, mübadelede uygulanan yasal prosedürler, iskân politikaları, ekonomik ve demografik değişiklikler ve ulus devletin kurulma aşamasına dair saptamaları içermektedir. Ancak mübadelenin gelecek kuşaklar üzerindeki etkisini ele alan çalışmalar göreli olarak çok daha az miktardadır. Bu makalede konu, Norbert Elias’ın öncülüğünü yaptığı "süreç sosyolojisi” yaklaşımına dayanılanarak ele alınmaktadır. Çalışmanın amacı, hayli özel bir göç türü olan mübadelenin uzun soluklu sosyolojik dinamiklerini açığa çıkarmaktır. Araştırma sahası, büyük sayıda mübadilin iskân edildiği Niğde’dir. Araştırma üç mübadil kuşağının sözlü tanıklıklarına dayanılarak yürütülmüştür. Temel bulguları şunlardır: İlk olarak mübadiller, yerleşim yeri seçiminde aktif rol oynamaya gayret etmişlerdir. İkinci olarak yerel halkla mübadiller arasındaki anlaşmazlıkların temel ekseni, kültürel farklılıklardan ziyade ekonomik kaynaklar üzerindeki egemenlik mücadelesinden doğmuştur. Üçüncü olarak mübadiller arasındaki sınıfsal ayrımlar, göçle birlikte Türkiye’ye taşınmıştır. Dördüncü olarak mübadiller, toplumsal kabul görmek için kayırmacılıktan çok liyakate dayalı mekanizmalara önem vermişlerdir. Son olarak, günümüzde genç kuşak mübadiller arasında eski vatanlarına yönelik ilgi yeniden canlanmıştır. Fakat bu ilgi, konunun siyasi ve sosyal boyutlarından ziyade, bir tür kırsal hayat nostaljisinden beslenmektedir.            Anahtar kelimeler: Lozan Antlaşması, zorunlu nüfus mübadelesi, mübadil olmak, yerinden edilme, süreç sosyolojisi, kuşaklar.
Keywords : mübadil olmak, yerinden edilme, süreç sosyolojisi, Lozan Antlaşması, zorunlu nüfus mübadelesi, kuşaklar