KIRGIZLARDA "YEDİ ATA" KAVRAMI

Authors : Erhan Taşbaş

Pages : 7-16

Doi:10.20427/turkiyat.457716

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2018-12-29

Article Type : Research

Abstract :Dünya dillerinde akrabalık sistemleri genellikle kişinin kendi neslinden başka, önceki ve sonraki ikişer nesli kapsayacak şekilde oluşmuştur. Akrabalık terminolojisi kişinin yaşayan akrabalarını sınıflandırma temeli üzerine kurulu olduğu için kişinin dedesinden önceki veya torunundan sonraki nesiller için tanımlayıcı (descriptive) terimler bulunmamakta, bunun yerine genelleyici ifadeler tercih edilmektedir. Kişinin kendisinden önceki yedi göbek atasının her biri için tanımlayıcı terimler kullanılması açısından Kırgızca yukarıdaki genellemenin dışında kalmaktadır. Söz konusu durum geleneksel çoban-konargöçer yaşam tarzının ortaya çıkardığı doğal ihtiyaçların bir sonucudur. Bu kural, yakın akrabalar arasında gerçekleşmesi muhtemel evliliklere karşı bir tedbir olduğu kadar aynı zamanda boy/soy temeline dayanan Orta Asya konargöçer uygarlığının siyaset, din ve kültür gibi katmanlarıyla da derin bağlara sahip bir gelenektir. Özellikle de şehirli yerleşik yaşamın ve onun ortaya çıkardığı sosyal kurumların " yedi ata ” kuralı üzerindeki zayıflatıcı etkisi bu hipotezi güçlendirmektedir.
Keywords : Yedi ata, Kırgızca, çoban-konargöçer, uruu, Kırgız kültürü, uruk