Mimariye Yansıyan İmgeler: Önemli Bir Siyasi Kimlik ve Sanatsal Kişilik Olarak I. Mehmed (1413–1421) ve Eserleri

Authors : Sema Gündüz

Pages : 149-172

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2011-06-01

Article Type : Research

Abstract :Çalışmamızda banilerin saltanat ideolojileri ile sultani ve maddi güçlerini şehir ölçeğinde inşa ettirdikleri yapılarla ortaya koymalarından yola çıkarak I. Mehmed (1413–1421) döneminin siyasi yapılanması ve politik ilişkilerinin mimari eserler üzerindeki yansımaları tartışılmaya çalışılacaktır. I. Bayezid‟in (1389-1402) ikinci veya üçüncü oğlu olan I. Mehmed, kardeşleri Emir Süleyman, İsa ve Musa Çelebi ile girdiği taht mücadelesinin ardından 1413 yılında Osmanlı Beyliği‟nin başına geçer. 11 yıl süresince karışıklık yaşayan Osmanlı Beyliği‟ni yeniden toparlayan I. Mehmed‟in siyasi kişiliği ile bağlantılı olarak kendisine yüklemiş olduğu anlamı da ortaya koyan bu özel durum, I. Mehmed‟in banisi olduğu mimari eserlerinde de kendisini gösterir. Sultan‟ın başkent Bursa‟daki zaviyesinin kitabesinde yapısı için "…kudret kuyumcusunun kudret eseri…” şeklinde açık açık söylendiği gibi, sultanın farklı özellikleri ile anlam kazanan tüm yapıları, birer "kudret eseri” olarak beyliğin önemli kentlerine atılan imzalar olarak düşünülmelidir. Mimari eserler ile birlikte saltanat ideolojisi ve sultani gücün okunabilirliğini sağlayan en önemli veriler, baninin emri ya da bilgisi dâhilinde yazılan eserleri üzerindeki kitabelerdir. Sultan ve bani olarak I. Mehmed‟in kitabelerinde, kendini tanımlarken kullandığı saltanata ve kuruculuğa yönelik unvanlar, zaman zaman mimariden de okuyabildiğimiz gibi sultanın kendisini nasıl görmek istediğini ortaya koyan önemli verilerdir.
Keywords : I. Mehmed, Çelebi Mehmed, Yeşil Cami, Eski Cami, Osmanlı Beyliği