Katalog Drevnetyurkskix Runiçeskix Pamyatnikov Gornogo Altaya

Authors : Mikail Cengiz

Pages : 259-268

View : 9 | Download : 36

Publication Date : 2012-06-05

Article Type : Research

Abstract :Orhon Yazıtlarının (Köl Tėgin, Bilge Kagan) Nikolay Mihayloviç Yadrintsev tarafından 1889 yılında bulunuşunun üzerinden yaklaşık 120 yıllık bir zaman geçti. Esasen Türk runik yazısının varlığı 13. yüzyılda Târîh-i Cihangüşâ\'yı yazan İlhanlı tarihçisi Alâeddin Ata Melik Cüveynî tarafından adı geçen eserinde belirtilmişti (Ercilasun, 2004, s. 150). “Bir Uygur efsanesine göre, onların dünya yüzüne çıktıkları ilk yer Orhon nehrinin kıyısıdır. Bu nehir, Karakorum denilen bir dağdan çıkar ... Bunlardan başka bir nehrin kenarında eskiden Ordu-Balık, bugün ise Mavu-Balık denilen bir şehir vardır. Bu şehrin yakınında bulunan kayalara yazılar yazılmıştı. Ben onları gördüm.” (Öztürk, 1988, s. 116). Ercilasun’a göre Cüveynî’nin gördüğü yazıt büyük bir ihtimalle Karabalgasun Yazıtlarıdır (2004, s. 150). Ünlü tarihçi İbn Arabşah da 15. yüzyılın ilk yarısında yazdığı “Acâibü\'l-Makdûr fi Nevâib-i Teymur” adlı eserinde Türk runik yazısını gördüğünü ve bu yazıya “dulbercin” adı verildiğini belirtmiştir. Ona göre bu yazı sisteminde 41 harfin oluşu ön ve art sesleri ayırmak amacıyladır (Ercilasun, 2004, s. 150).
Keywords : Orhon Yazıtları, Nikolay Mihayloviç Yadrintsev, Türk runik yazısı, Târîh-i Cihangüşâ, Cüveynî