AYDINLIĞIN PEŞİNDE: TUTUNAMAYANLAR VE MODERNİZMİN HASRETLERİ

Authors : Piotr Kawulok

Pages : 113-132

View : 12 | Download : 61

Publication Date : 2012-06-05

Article Type : Research

Abstract :Brian McHale ve Richard Sheppard olmak üzere iki edebiyat araştırmacısının tanımlarından istifade edilerek oluşan bu yazı, Oğuz Atay’ın başyapıtı olan Tutunamayanlar romanını, modernist edebi gelenekler bağlamı içerisinde okuma girişimidir. McHale’e göre modernist nesir, gündelik hayat sırasında edinilen bilgiden şüphelendiğinden dolayı hep doğru bilgilere ulaşmaya yönelik çabaları göstermekte, başka bir deyişle epistemolojik sorunsala bağlı kalmaktadır. Hiçbir zaman elde edilemeyen bilginin sonsuz arayışı, Tutunamayanlar romanının ilgi merkezinde de yer almaktadır. Bu yazıda bu sonsuz bilgi arayışını; gerçekliği algılama şekli, insanı algılama şekli ve aralarındaki ilişkiyi algılama şekli olmak üzere, üç alanda tahlil etmeye çalışacağım. Bu üç alan ise, Sheppard’ın tanımladığı modernist krizin üç tezahürüne özdeştir. Zira Sheppard’a göre modernist sanat, köktenci krizden geçen bir kültürün ürünü, önce tartışılmayan gerçek, insan ve tasarım kavram ve anlayışlarında gerçekleşen derin bir değişimin ifadesidir. Dolayısıyla üç bölüme ayrılan yazının ilk bölümünde, Tutunamayanlar’ın baş kişisi olan Turgut Özben’in dış gerçeklik hakkında bilgi toplama gayretine odaklanıp nasıl görülen dünyasının üzerinden geçerek “öz gerçek”e varmaya çalıştığını göstereceğim. İkinci bölümde, dikkatimi insanı gerçeğe bağlayan unsur olan dil üzerinde toplayacağım ve romanın çeşitli dil oyunları, değişik üslup kullanışları vb.nin epistemolojik işlevini inceleyeceğim. Son bölümde ise Turgut’un kendini arayışına, öz-ben’ini keşfetmek üzere çıktığı yolculuğa yoğunlaşarak yeni kimliği nasıl oluşturduğunu çözümlemeye kalkışacağım.
Keywords : Oğuz Atay, Tutunamayanlar, Modernizm, Epistemoloji.