XVI. Yüzyıl Ortalarında Osmanlı İmparatorluğu’nda Suhte Olayları

Authors : Yunus Koç

Pages : 147-159

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2013-06-01

Article Type : Research

Abstract :XVI. yüzyıl Osmanlı toplumu değişik açılardan incelenmiştir. Osmanlı devletinin ulaştığı sınırlar, Avusturya ve İran’la olan savaşlar, Sultan Süleyman’ın 46 yıllık iktidar döneminde Avrupa siyasetinden oynadığı roller vb. bakımdan dönem oldukça hareketlidir. İçeride ise farklı bir hareketlilik vardır. Dışarıdan bakıldığında görünmeyen bu hareketlilikte; mal ve hizmet fiyatlarındaki artış, nüfus artışı, konar-göçer grupların gittikçe yerleşik hayat ve tarıma geçmesi, yeni sosyal grupların ortaya çıkması, yönetimde kapıkulu ordusunun etkinliğinin artması gibi faktörler bir takım sosyal huzursuzlukların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Özellikle, tarımsal alanların ve tarımsal üretimin nüfus artışına paralel olarak artmaması; genç ve dinamik nüfusun kendisine, tarım dışında, yeni sosyal statü kazanma kapılarını zorlamaya başlaması; tarımsal faaliyet üzerindeki kısıtlayıcı ve zorlayıcı kuralların çiftçileri baskı altına alması ve köylü genç nüfusun bu baskıdan kurtulma düşüncesi veya bu kesimin yeni bir sosyal statü elde etme amacıyla medrese önlerine gelmeleri; medreselerin ise kapasite darlığı sebebiyle bu talebe cevap vermekte yetersiz kalması gibi sebeplerle Batı Anadolu vilayetleri, öğrenci veya öğrenci adaylarının yarattığı çok sayıda toplumsal kargaşa ve anarşiye sahne olmuştur. XVI. yüzyılın sonlarına doğru yaşanacak olan Celali isyanlarının habercisi olan bu öğrenci hareketlerini yeniden mercek altına almak ve yeni bulgularla farklı bir açıdan değerlendirmek gerekmektedir.
Keywords : Osmanlı, XVI. yüzyıl, medrese, suhteler, suhte ayaklanmaları, Celali isyanları, öğrenci hareketleri, toplumsal hareketler