Semerkand Sarayı’ndan Tarihe Bir Bakış: Mes’ud Bin Usman Kuhistânî’nin Tarih-i Ebu’l Hayr Han’ındaki Minyatürler

Authors : Semiha Altier

Pages : 7-24

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2013-06-01

Article Type : Research

Abstract :Semerkand’da Abdüllatif Han (1540-1551) adına hazırlanan Tarih-i Ebu’l Hayr Han, bazı özellikleriyle İslam dünyasındaki tarih yazımıyla benzer anlayışı sürdürürken, Özbeklerin (1428-1599) sınırlı sayıdaki tarihî konulu resimli yazmaları içinde ise tek kalır. Kuhistânî (ö. 1540 sonrası), iki bölümden oluşan bu dünya tarihini kendinden önceki tarihçilerin dilinden, dünyanın yaratılışıyla başlatır ve Timurlularla (1370-1507) bitirir. İkinci bölüm Özbek Hanlığı’nın kurucusu Ebu’l Hayr Han’ın (sal. 1428-1470) ve ardıllarının tarihine ayrılmıştır. Tamamen özgün olan bu kısım Ebul Hayr Han ve Uluğ Bey’in (1409-1449) kızı Rabia Sultan’ın oğlu Süyünçhoca Han (veya Sevinc Muhammad Hoca ö. 1525) ile yakınlarının anlattıkları esasında yazılmıştır. Resimlerin üslubunu ise, Semerkand veya Herat’ta daha önce Timurlu hamiler için çalışan nakkaşların belirlediği anlaşılır. Bu çalışmada da Tarih-i Ebu’l Hayr Han adlı eser, metin ve resim bağlamında ele alınarak söz konusu etkiler değerlendirilmiştir. Anahtar kelimeler: Orta Asya sanatı, Özbek Hanlığı, Abdüllatif Han, Ebu’l Hayr Han, resimli el yazması, minyatür sanatı.
Keywords : Orta Asya sanatı, Özbek Hanlığı, Abdüllatif Han, Ebu’l Hayr Han, resimli el yazması, minyatür sanatı