18. YÜZYIL OSMANLI YÖNETİM ANLAYIŞINDA “SORUN ÇÖZME” SÜRECİ VE PAZVANTOĞLU OSMAN

Authors : Nagehan Üstündağ Özdemir

Pages : 237-260

View : 13 | Download : 81

Publication Date : 2014-06-02

Article Type : Research

Abstract :Problem çözme becerisi, bilişsel ve davranışsal bir süreç olarak tanımlanır. Bu beceri bireyin hayatında karşılaştığı sorunların üstesinden gelmek için etkili bir çözüm yolu bulma yeteneğini ifade eder. Psikoloji alanında, bireyin sosyal ve mesleki sorunlarla baş etme süreci bir metot hâlinde tanımlanmış ve dört ana yeteneğin işleyişine bağlanmıştır. Bu yetenek üzerine yapılan çalışmalar, yalnızca psikolojide değil, sosyoloji, eğitim, siyaset bilimi gibi diğer sosyal bilim alanlarında da çeşitli başlıklar altında ele alınmaktadır. Bu çalışmada, sosyal problem çözme becerisi, sıkı iktidar ilişki ve güç çekişmesinin yaşandığı devlet örgütlenmesinde merkezî yönetimin, kendi iktidar alanına muhalefet edilmesi hâlinde, sorunu çözmek için kullandığı bir yöntem olarak ele alınacaktır. Her devletin en temel hedefi merkezîleşmiş bir tahakküm gücüne kavuşmak ve bu gücü koruyabilmektir. Bu nedenle, bu hedefin önündeki her toplumsal grubun bir şekilde ortadan kaldırılması gerekir. Bu noktada devletlerin tarihsel gelişimi içerisinde birbirlerinden farklı tutumlar sergiledikleri görülür. Bu bağlamda Osmanlı İmparatorluğu’nun merkezîleşmesi çağdaşı olan Avrupalı devletlerden farklı bir şekilde gerçekleşmiştir. Bu farklılık Osmanlı Devleti’nin meşruiyet kaynaklarına dayalı olarak kendine muhalif ya da engel olarak gördüğü grupları içselleştirme becerisinden, bir başka ifadeyle sosyal problem çözme becerisinden kaynaklanmaktadır. Bu çalışma, Osmanlı merkezî devletinin taşra seçkinleri ile sorun yaşadığı ve ademimerkezi bir eğilim gösterdiği 18. yüzyılda, merkezî gücünü koruma yöntemleri ile ilgilenmektedir. Osmanlı Devleti’nin sosyal problemleri çözme kabiliyeti ve yöntemini göstermesi bakımından Vidin ayanı Pazvantoğlu Osman sorunu örnek vaka olarak seçilmiştir.
Keywords : Sosyal problem, yönetim problemi, Osmanlı Devleti, merkezîleşme, 18. yüzyıl, Vidin, Pazvantoğlu Osman