BİLİNMEYEN BİR ROMANCI: ORHAN MİDHAT BARBAROS
Authors : Betül Solmaz
Pages : 1-19
Doi:10.54566/turas.1026433
View : 17 | Download : 12
Publication Date : 2022-06-17
Article Type : Research
Abstract :Avukat Orhan Midhat Barbaros (1894-1964), yirminci yüzyıl Türk edebiyatının ilk romancılarındandır. Yazın hayatına süreli yayınlarla başlayan sanatçı, toplumsal konularda kaleme aldığı köşe yazılarıyla tanınır. 1914’ten itibaren geçim kaygısıyla çeviri alanına yoğunlaşarak -otuz dokuzu Nat Pinkerton külliyatına ait olmak üzere- edebiyatımıza kırk çeviri kazandırır. Bunun yanında kendisi de romanlar, öyküler, hukuk, toplum ve iktisatla ilgili kitaplar kaleme alır. Ürettiği eserlerin çeşitliliğine karşın edebî kimliğini romancı olarak kuran Orhan Midhat, 1917-1925 yılları arasında romancılık faaliyeti gösterir. Birinci Dünya Savaşı’ndan Cumhuriyet’e uzanan bu kısa fakat değişken devrenin izlerini, onun eserlerinde bulmak mümkündür. Romancılığını okuyucusunu her bakımdan eğitmek için kullanan sanatçı, eserlerinin tümünde, millî duygulara sahip, ahlak bakımından gelişmiş, toplum için ideal bir insan tipine ulaşmaya çabalar. Bu nedenle millî duyguları önceleyerek başladığı romancılığını daha bireysel konularla devam ettirir. Toplumun en küçük birimi olan aile kurumuna eğilerek onun aksayan yönlerini işaret eder. Görücü usulü evlilik, nesiller arası çatışma, ahlaki düşkünlük, yanlış Batılılaşma gibi konuları aşk zemininde işler ve figürlerini bir ibret unsuru olarak kullanır. Ayrıca konak yaşamı, dönemin âdetleri, İstanbul’un çeşitli semtleri ve mekânları olay örgüsü içinde yer alır. Son romanı Meçhul Kan, içerik bakımından romancılığının bütününü temsil etmesi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında kaleme alınmış bir Osmanlı eleştirisi olması bakımından son derece kıymetlidir. Ne var ki Orhan Midhat, bugüne ulaşan yedi romanı ve farklı türdeki üretimlerine karşılık literatürde kendine yer edinemez. Bu çalışmada, 2000’li yıllara dek "kayıp” sayılan, günümüzde çok kısıtlı bir çevrece tanınan Orhan Midhat’a ve eserlerine bilinirlik kazandırmak amaçlanmıştır. Öncelikle sanatçının hayatı, edebî kimliği ve eserlerinden söz edilecek, ardından romanları tanıtılarak bir romancı olarak edebiyatımızdaki konumu tespit edilmeye çalışılacaktır.Keywords : Orhan Midhat Barbaros, roman, romancı, Cumhuriyet Dönemi, avukat