Writing as if in the Center: World Literature and Orhan Pamuk’s Istanbul: Memories and the City

Authors : C. Ceyhun Arslan

Pages : 18-33

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research

Abstract :Dünya edebiyatı hakkındaki çalışmalar, dünya edebiyatını analiz etmek için genelde merkez/çevre modelini kullanmış ve Orhan Pamuk’un eserlerini Batı başta olmak üzere farklı kültürler tarafından nasıl algılandığına odaklanmıştır. Pamuk’un farklı kültürlerde nasıl algılandığını analiz etmek yerine, bu çalışma, Pamuk’un "merkezdeymiş gibi” yazarak uluslararası edebiyat camiasında var olan hiyerarşileri eserlerinde nasıl görmezden geldiğini ve hatta onları bazen altüst edebileceğini inceleyecektir. Bu durumu ana hatlarıyla gösterebilmek adına, Orhan Pamuk’un İstanbul: Hatıralar ve Şehir (2003) adlı eserin yakın okuması yapılacak ve böylece Pamuk’un merkez/çevre dinamiklerini sorgulamak için kullandığı anlatı tekniklerine dikkat çekilecektir. Makale, Pamuk’un Batı bakışı (Western gaze) gibi şehri marjinalleştirmeye neden olacak unsurları, şehri merkezî bir konuma yükselten ve sanatsal vizyonunu besleyen kaynaklar olarak gördüğünü savunacaktır. İlk bölüm, İstanbul’un uluslararası alanda marjinalleşmesine rağmen Pamuk’un yazma eylemiyle şehri merkezî bir konuma yükselttiğini gösterecektir. Bu çalışmanın örmek ya da sanatsal çeviri olarak tanımlayacağı bir süreç sayesinde Pamuk gibi yazarların dünyanın farklı kültürlerinden beslenerek kendilerine özgü bir kültürel vizyon ortaya koyduklarını savunacaktır. İkinci bölüm, yazarın fotoğraf ve resim gibi farklı sanat alanlarından faydalanarak yazarın şehrin karmaşık yapısını ön plana çıkarabildiğini ortaya koyacaktır. Ayrıca, İstanbul’da pek çok kez kullanılan Ara Güler’in fotoğraflarının, Pamuk’un sözlerini her zaman teyit etmeyerek ve hatta bazen onlarla çelişerek Pamuk’un eserine zenginlik kattığını gösterecektir. Son bölüm ise Pamuk’un Batı bakışı hakkındaki görüşlerine değinecektir. Her ne kadar Batı, İstanbul’a karşı indirgemeci yaklaşsa da Pamuk’a göre Batı’nın bakışı tehdit edici bir unsur değil besleyici bir kaynaktır. Pamuk, Edward Said’in teorisinin eksiklikleri hakkında yazar ve Batı ve Doğu’yu sınırları belirgin iki alan olarak görmenin zorluklarından bahseder.
Keywords : Orhan Pamuk, İstanbul: Hatıralar ve Şehir, Doğu/Batı, dünya edebiyatı, fotoğraf, merkez/çevre modeli