18. YÜZYIL MESNEVİLERİNİN IŞIĞINDA OSMANLI EDEBİYATINDA EDEBÎ ÇÖZÜLME: KLASİKTEN KLASİK SONRASI DEVREYE GEÇİŞ

Authors : Ilhan Uçar, Ayşe Yildiz

Pages : 307-329

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2012-06-01

Article Type : Other

Abstract :Mesnevi, 11. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Türk edebiyatının tüm coğrafyalarında çok sayıda örnekle takip edilebilen bir edebi formdur. Türk mesnevi geleneğinin Anadolu sahasında oluşmaya başladığı 13. yüzyıldan itibaren eğitici ve öğretici amaçları ön planda olan mesneviler ile din ve tasavvuf konulu mesneviler var olmuştur. 15. yüzyıl sanat yönü ön planda olan mesnevilerin ağırlık kazanması dolayısıyla Türk mesnevi edebiyatının gelişim dönemi, 16. yüzyıl klasik dönemidir. 17. yüzyılda da mesnevi rağbet edilen bir form olmakla birlikte aşk ve macera konulu mesnevilerde önceki yüzyıllara göre bir gerileyiş söz konusudur. 18. yüzyıl Türk edebiyatı 16 ve 17. yüzyıldaki klasik tarzın ağırlıklı bir üslup özelliği olmaktan çıktığı; Mahallî, Bediî (Sebk-i Hindî) ve Hikemî üslupların yanında tâli bir çizgi şeklinde varlığını devam ettirdiği dönemdir. Bu makalede klasik tarzın hâkimiyetini kaybettiği 18. yüzyıla mesnevi özelinden bakılarak; 18. yüzyıl mesnevileri konu, plan, sebeb-i telif, mesnevi içinde yer alan farklı nazım şekil ve türleri, model mesnevi algı- sındaki değişme ile mesnevilerin sunumu açısından klasik dönem mesnevileri ile karşılaştırılacak ve yüzyılın edebî görüntüsüne mesnevi penceresinden bakılmaya çalışılacaktır.
Keywords : 18. yüzyıl Osmanlı Edebiyatı, klasik sonrası, mesnevi, Divan şiiri