Diseases, Doctors and Patient-Doctor Relationships in Ottoman Cyprus as Revealed in Sharia Court Records

Authors : Ali Efdal Özkul, Hasan Samani

Pages : 261-296

Doi:10.37879/belleten.2020.261

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2020-04-27

Article Type : Research

Abstract :Kıbrıs Akdeniz’de bulunduğu özel konumu nedeniyle tarih boyunca birçok uygarlığa ve devlete ev sahipliği yapmıştır. Bunlardan biri de adayı 308 yıl yöneten Osmanlı İmparatorluğu’dur. Kıbrıs’ı 1571 senesinde fetheden Osmanlılar fiilî olarak burayı 1878’e kadar hakimiyetlerinde tutmuşlardır. Osmanlı Devleti’ni siyasî, kurumsal, sosyal ve kültürel tüm boyutlarıyla anlama çabası dünya tarih yazıcılığının önemli bir meselesidir. Osmanlıların hakimiyetini tecrübe etmiş coğrafyalarda yapılacak yerel tarih çalışmalarının Osmanlı devletinin genel resminin çizilmesine önemli katkılar koyacağı aşikardır. Bu bağlamda bu çalışmada, Kıbrıs Şeriye sicillerindeki verilerden hareketle Osmanlı döneminde veba, sıtma, kolera vb. bulaşıcı hastalıkların haricinde Kıbrıs’ta görülen hastalıklar yanında sağlık hizmetlerinin temel aktörü olan doktorların tespiti ve doktor-hasta ilişkilerinin sosyo-ekonomik ve hukukî boyutları -büyük ölçüde Kıbrıs Şeriye sicillerine yansıdığı şekliyle- irdelenerek analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışma nihayette, devletin sağlık hizmetlerini merkezileştirerek bir kamu hizmeti olarak telakki etmeye başladığı 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar, Kıbrıs’ta hizmet veren doktorların büyük çoğunluğunun özel olarak çalışan gayrimüslimler olduğunu, başta hekimlik olmak üzere sağlık hizmetlerinin yerine getirilmesinde doğrudan sorumluluk üstlenmese de devletin sağlık faaliyetlerine ilişkin belli bir denetim mekanizmasına sahip olduğunu ortaya koymaktadır.
Keywords : Kıbrıs, mesane, fıtık, sara, hekim