Transfer of German Military Know-How and Technology to the Ottoman Military Factories at the beginning of the First World War

Authors : Abdurrahim Aydin, Tuncay Zorlu

Pages : 739-760

Doi:10.37879/belleten.2015.739

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2015-08-01

Article Type : Research

Abstract :Askeri silahların, ekipmanın, yedek parçaların ve cephanenin temini, Osmanlı İmparatorluğu için her zaman hayati bir mesele olmuştur. Bu konu, Osmanlı İmparatorluğu’nun, askeri malzemelerin temini konusunda birbirleriyle yarış içerisinde olan Avrupalı güçlerden birini tercih etmek zorunda kaldığı 19. yüzyıldan itibaren uluslararası diplomasinin bir parçası haline geldi. Fransa, İngiltere ve Almanya’dan birçok şirket Osmanlı İmparatorluğu’ndaki askeri mühimmat ve malze pazarından en büyük payı kapabilmek için birbirleriyle rekabet halindeydiler. Almanya’dan Krupp ve Düsseldorf ’daki Rheinische Metallwaren und Maschinefabrik, Fransa’dan Sxneider/Le Creusot ve İngiltere’den Armstrong/Vickers Company bu şirketler arasında bulunuyordu. Fakat, Alman silah şirketleri Osmanlı askeriyesinin ihtiyaçlarını temin konusunda diğerlerine göre daha fazla ön plana çıkıyordu. Sultan II. Abdülhamid döneminde özellikle de 1880’lerden sonra, top ve ilgili mühimmatı satma hususunda Alman Krup firması başı çekti ve yüzyılın sonunda en başat firma haline geldi. Bununla birlikte diğer Alman firmaları tüfek, cephane, yedek parça, araba ve fabrika tezgahları gibi malzeme ve araç-gerecin teminiyle meşgul oldu. 20. yüzyılın ilk yıllarında Harbiye Nezareti’ne bağlı olarak çalışan Levazımat-ı Umumiye Dairesi, ordunun iaşesi için gerekli olan malzemeleri temin etmek ve bunların dağıtımını yapmakla görevliydi. Bu daire, Birinci Dünya Savaşı sırasında sadece bu görevi yapmakla kalmadı, aynı zamanda askeri fabrikaların kurulup geliştirilmesi için gerekli teknik ekipmanı sağlamada ve bu amaçla muhtelif şubeleri vasıtasıyla Almanya ile ilişkiler kurup işbirlikleri geliştirmede de önemli bir rol oynadı. Genel Kurmay ATESE Arşivlerinde bu konularla ilgili birçok yazışmaya ulaşmak mümkündür. Bu çalışmamız, ismi geçen dairenin faaliyetleri, askeri fabrikalar ve özellikle de savaş mühimmatı temini konusunda ilk elden kaynaklara dayanarak bazı örnekler sunmayı hedeflemektedir.
Keywords : Osmanlı İmparatorluğu, Birinci Dünya Savaşı, Sultan II. Abdülhamid, Harbiye Nezareti, Levazımat-ı Umumiye Dairesi