Kıbrıs Adasında Âdet-i Ağnâm Vergisi (1570-1603)

Authors : Mehmet Demiryürek

Pages : 127-152

Doi:10.37879/belleten.2019.127

View : 14 | Download : 15

Publication Date : 2019-04-01

Article Type : Research

Abstract :Âdet-i ağnâm veya resm-i ganem adlarıyla Osmanlı İmparatorluğu’nun hemen hemen her tarafında tahsil edilen bu vergi, genellikle Nisan ve Mayıs aylarında toplanırdı. Verginin miktarı yer ve zamana göre değişiklik göstermekteydi. Adet-i ağnâm vergisi Kıbrıs’ın Osmanlılar tarafından fethinden sonra Kıbrıs’ta da tahsil edildi. Ağnam vergisi Osmanlı döneminde Kıbrıs bütçelerinin gelir kaynaklarından biri oldu. Söz konusu vergi ile ilgili bazı birincil/orijinal kaynaklar vardır. Bunlardan birisi Osmanlı yönetiminde hazırlanan Kıbrıs bütçeleridir. Eldeki bütçelerin tamamı birer yıllık olmasa da konuyla ilgili önemli bilgiler içermekte ve söz konusu verginin tahsil şeklini açıklamaktadır. Bir diğer kaynak ise 1 Numaralı Kıbrıs Mukataa Defteri’dir ki, bugüne kadar hiçbir araştırmada kullanılmamıştır. Çeşitli araştırmalarda Kıbrıs ağnâm vergisi hakkında bazı bilgiler bulunsa da Osmanlı Kıbrıs’ında tahsil edilen koyun vergisiyle ilgili kapsamlı bir araştırma henüz yapılmamıştır. Bundan dolayı çalışmanın amacı, XVI. yüzyıl sonlarında Kıbrıs koyun vergisiyle ilgili tarihî belgeleri ortaya çıkarmak ve değerlendirmek olarak belirlenmiştir. Kaynak olarak ise Kıbrıs Şer’iye Sicilleri ile Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgeleri kullanılmıştır.
Keywords : Osmanlı, Koyun Vergisi, Ağnâm, Kıbrıs, Bütçe