İbn Rüste’nin el-Alâku’n-Nefîse’yi Ne Zaman Yazdığına Dair Yeni Tespitler

Authors : Erman Şan

Pages : 47-70

Doi:10.37879/belleten.2019.47

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2019-04-01

Article Type : Research

Abstract :İbn Rüste’nin el-A‘lâku’n-nefîse’yi ne zaman kaleme aldığı tam olarak bilinmemektedir. Şimdiye değin bu konuya dair araştırmacılarca pek çok tarih de önerilmiş olmasına rağmen el-A‘lâku’n-nefîse’nin kaleme alınış tarihi belirsizliğini korumaya devam etmektedir. Bununla birlikte İbn Rüste’nin el-A‘lâku’n-nefîse’si Ortaçağların en önemli esirlerinden Hârûn b. Yahyâ’nın Constantinopolis’ten Roma’ya seyahatini de barındırmaktadır. el-A‘lâku’n-nefîse’nin bu kısmında Hârûn b. Yahyâ, Besiûs el-Melik (الملك بسوس (diye tanımladığı bir hükümdardan bahseder. Aslında buradaki Besiûs, Tuna Bulgar Çarı Symeon tarafından 913 yılı Ağustos ayındaki Constantinopolis kuşatmasından sonra kullanılmaya başlanan "Basileus” unvanıydı. Bundan dolayı İbn Rüste’nin el-A‘lâku’n-nefîse’yi kaleme alması için terminus post quem, yani olası en erken tarih, 913 Eylül/Muharrem-Safer 301’dir. Sonuç olarak ulaştığımız bu netice araştırmacılar tarafından el-A‘lâku’n-nefîse’nin İbn Rüste tarafından tamamlanmış olduğunu varsaydıkları Ağustos 913 tarihinden önceki tüm teklifleri geçersiz kılmaktadır.
Keywords : İbn Rüste, el-A‘lâku’n-nefîse, Ortaçağ İslâm Kaynakları, Doğu Roma İmparatorluğu, İbn Fadlân