Mineralli Suların Sağlık ve Ekonomik Açıdan Önemi: Ciritdüzü (Şavşat-Artvin) Mineralli Su Kaynağı Örneği

Authors : Fatma Gültekin, Esra Hatipoğlu Temizel, Nergis Erdoğan

Pages : 339-360

Doi:10.25288/tjb.1408056

View : 188 | Download : 159

Publication Date : 2024-08-31

Article Type : Research

Abstract :Ülkemizin maden suyu bakımından önemli kaynaklara sahip olduğu, fakat tüketim oranlarının oldukça düşük olduğu MASUDER (Madensuyu Üreticileri Derneği) tarafından belirtilmiştir. Bu durum maden suyunun etkilerinin yeterince bilinmemesiyle ilişkilendirilebilir. Günümüze kadar yapılan çalışmalar maden sularının kalp ve damar sağlığı, kemik yapısı, sindirim sistemi ve metabolizma üzerine olumlu etkileri olduğunu göstermiştir. Sağlık üzerine etkileri hakkındaki bilincin artması tüketimi olumlu yönde etkileyecektir. Tüketimin artması ile mineralli su kaynaklarının ekonomik değeri de artmış olacaktır. Bu çalışmada Artvin ilinin Şavşat ilçesinde yer alan Ciritdüzü mineralli su (CDMS) ve bazı soğuk su kaynaklarının hidrojeokimyasal ve izotopik özelikleri incelenmiş, sağlık açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Na-Ca-HCO3, Ca-Mg-Na-HCO3 ve Ca-HCO3 su tiplerinde olan kaynakların sıcaklıkları yaklaşık 8 - 13 °C, pH değerleri 6,42-7,97 ve EC değerleri 181-3.195 µS/cm arasında değişmektedir. Suların izotop içerikleri (O-18, döteryum ve trityum) CDMS’nin derin, diğer kaynakların sığ dolaşımlı olduğunu göstermiştir. Sularda ölçülen δ34S değerleri CDMS’de sülfatın kaynağının denizel evaporitler, karasal evaporitler ve atmosferik sülfatın karışımı olduğunu; δ13C değerleri karbonun kökenin metamorfik CO2’ye karşılık geldiğini işaret etmektedir. Sulardaki iz element içerikleri genel olarak Doğal Mineralli Sular Hakkındaki Yönetmelikte verilen sınır değerlere uygunken CDMS’de antimon ve arsenik konsantrasyonları sınır değerlerde, bor konsantrasyonu ise sınır değerin üzerindedir. Sular Tıbbi ve Klimatolojik bakımdan değerlendirildiğinde CDMS içme kürlerinde etkili dozların üzerinde bikarbonat içeriğine sahiptir. Sodyum, kalsiyum ve magnezyum iyon içeriği bakımından değerlendirildiğinde CDMS sindirim sistemi ile ilgili hastalıklarda, kalp damar hastalıklarının önlenmesinde, böbrek ve idrar yolu hastalıklarında kullanılabilecek bir kaynaktır. Bu hastalık gruplarında koruyucu ve tedavi edici özellikte olan CDMS kaynağının yer aldığı bölge klimaterapi olanağı sunmaktadır.
Keywords : balneoterapi, hidrojeokimya, klimaterapi, Mineralli su, Artvin-Şavşat