Tokat Nebiköy Kalsedonlarının Mineralojik-Petrografik ve Gemolojik İncelemesi

Authors : Elif Ozbay Candan, Ilkay Kaydu Akbudak, Zeynel Başibüyük, Gökhan Ekincioğlu

Pages : 287-296

Doi:10.25288/tjb.1121899

View : 21 | Download : 8

Publication Date : 2022-08-31

Article Type : Research

Abstract :Tokat ili merkeze bağlı Nebi Köy ve çevresinde gözlenen kalsedon oluşumları Permiyen-Triyas yaşlı metamorfik kayaçlar içerisinde birkaç mm’den 10 cm kalınlığa kadar ulaşan damarlar halinde bulunmaktadır. Açık mavi-mavi tonlarında renge sahip olan kalsedonlar genellikle bantlı yapıda olup yer yer böbreğimsi yapı da sunmaktadır. Kalsedonlardan yapılan ince kesitlerde, bantlı yapıda lifsi iğnemsi kuvars mineralleri ile mikrokristalli kuvars mineralleri belirlenmiştir. Yer yer bu mineralleri kesen, ikincil dolomit oluşumları ile mikro kırık çatlaklarda demiroksit dolgusuna rastlanmıştır. Kalsedon örneklerinden yapılan XRD analizlerinde kuvars ve dolomit birlikteliği tespit edilmiştir. İnceleme sahasından alınan örneklerden kalsedon örneğindeki ana oksitler %94,08 SiO 2 , %1,45 CaO, %1,06 MgO, %0,37 Al 2 O 3 ve %0,31 Fe 2 O 3 ; yan kayaç (metakumtaşı) örneğinde ise %37,5 SiO 2 , %16 CaO, %8 MgO, %6 Al 2 O 3 ve %4 Fe 2 O 3 olarak belirlenmiştir. Ayrıca kalsedon örneğinde 140,4 ppm As, 36,97 ppm Co, 5,4 ppm Ni, 1,45 ppm Cu; yan kayaçta 53,3 ppm V, 28,9 ppm Ni, 7,5 ppm Co, 4,8 ppm As, 4,6 ppm Cu, 2,4 ppm Mo, 2 ppm Ga, 1,5 ppm Bi iz elementlerinde zenginleşmeler gözlenmiştir. Çalışma alanından alınan kalsedon örneklerinden takıda kullanılmak üzere kabaşon kesim çalışmaları yapılmıştır. Yaklaşık 1 km2’ lik bir alanda gözlenen, açık-koyu mavi renk tonu, dayanıklılığı, masif yapısı ve işlenebilirliği göz önünde bulundurulduğunda bölgedeki kalsedonların süstaşı olarak kullanılabilir oldukları belirlenmiştir.
Keywords : Gemoloji, Kalsedon, mineraloji, süstaşı, Tokat